Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İSMAİL KARATAŞ
Danışman: Hacer Tor
Özet:
“Üretilen mal ve hizmetlerin; gereksinim ve isteklerini karşılamaları amacıyla insanlar
tarafından kullanılması” olarak ifade edilen tüketim insanlık tarihiyle birlikte ortaya
çıkmıştır. İnsanların tüketim alışkanlıkları ve tüketim süreçlerinde ortaya çıkan değişimler
sonucunda özellikle büyük kentlerde alışveriş mekânları ön plana çıkmıştır. Ortaokul
öğrencilerinin, ergenliğin ilk yıllarında oluşu, tüketim davranışlarının yeni şekillenmesine
neden olmaktadır. Tüketim kalıplarının ve davranışların şekillenme sürecinde, en fazla
etkilendikleri dönem 11-14 yaş arasını kapsamaktadır. Bu yaş grubundaki gençler, etkileme
ve etkilenme durumları açısından geleceğin tüketicisi olarak önemli bir potansiyel teşkil
etmektedir. Bu çalışma; ortaokul öğrencilerinin, AVM’leri tercih etme nedenleri ve satın
alma davranışları üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla 10 farklı ortaokulda öğrenim
gören 992 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak iki bölümden
oluşan anket formu hazırlanmıştır. Anketin formunun birinci bölümünde; öğrencilerin
demografik özelliklerini belirlemeye yönelik 8 soru; ikinci bölümünde ise öğrencilerin AVM
tercihlerini belirlemeye yönelik 74 soru bulunmaktadır. Elde edilen veriler SPSS programı
kullanılarak analiz edilmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğunun, Market zincirlerinden ve
AVM’lerden alışveriş yaptıkları AVM’lere alışveriş, gezmek ve eğlence için gittikleri; alışveriş yaparken de genellikle kıyafet, ayakkabı, teknoloji ve spor ürün mağazaları ile
eğlence mekânlarını tercih ettikleri; AVM’lere giderken anne, baba ve kardeşleriyle birlikte
gittikleri, AVM’lere gidildiğinde 1,5 saat ve daha fazla vakit geçirdikleri, haftada bir kez
AVM’lere gittikleri ve genellikle hafta sonu gündüz gitmeyi tercih ettikleri belirlenmiştir.
Erkek katılımcıların, AVM’lerdeki kapalı mekânlar ve ışık sisteminden rahatsız olduğu,
AVM’lerin mahalle bakkallarının satışlarını olumsuz etkilediği, AVM’lerin genelde basık
ve havasız ortamlar olduğu ve AVM’lerin temiz hava ve doğal çevre alanlarına gitmeyi
engellediği görüşünde oldukları belirlenmiştir. Kız katılımcıların; AVM’leri aranan
mağazaların kolay bulunması, fast food yemek için mekânlarının olması, restoranların
kafelerin ve geniş yemek seçeneklerinin olması, sinemanın bulunması, ibadet edilebilecek
bir mekânın varlığı, AVM’nin büyük, temiz ve güvenli olması ile AVM’lerdeki satış
elemanlarının olumlu davranışları nedeniyle daha çok tercih ettikleri belirlenmiştir.
Katılımcıların yaşları büyüdükçe; AVM’leri tercih ederken aranan mağazaların kolay
bulunması, ışıklandırmasının iyi olması, fast food yemek için mekânların olması,
restoranların kafelerin ve geniş yemek seçeneklerinin bulunması, sinemanın bulunmasının
yanı sıra; paten kaymak ve diğer oyunlar için uygun alanların bulunması, imza günler inin
gerçekleştiriliyor olması, müşteri servislerinin olması, ücretsiz dinlenme alanlarının
bulunmasını dikkate aldıkları belirlenmiştir. Sınıf seviyeleri artıkça AVM’lerde
ışıklandırmanın iyi olması, süpermarket bulunması, imza günlerinin gerçekleştiriliyor
olması, ücretsiz dinlenme alanlarının ve ibadet edilebilecek bir mekânın bulunmasının daha
fazla tercih sebebi olduğu saptanmıştır. Ortaokul öğrencilerinin AVM’leri tercih etme
nedenleri ve satın alma davranışlarında, ailelerinin gelir seviyesinin, genellikle etkili
olmadığı belirlenmiştir. Ebevynlerin eğitim durumları yükseldikçe AVM’lerde otopark
olmasının AVM tercihinde önemli olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler : AVM, çocuk tüketiciler, satın alma davranışı, tüketim tercihleri