Arttırılmış gerçeklik temelli hikayelerin okuma becerileri üzerindeki etkisi: Biçimlendirici deney araştırması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAKAN ÇETİN

Danışman: Mustafa Ulusoy

Özet:

Bu araştırmada arttırılmış gerçeklik temelli hikâye kitaplarının ilkokul 3.sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonları, okuduğunu anlama becerileri, okuduğunu yazılı ve sözlü olarak anlatabilme becerileri ve tepkileri üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada biçimlendirici deney deseni kullanılmıştır. Biçimlendirici deneyin temel amacı araştırma ve pratikteki uygulama arasında var olan boşlukları kapatmaktır. Bu desende bireye uygulanan müdahalenin etkililiğini arttıran ya da azaltan faktörler belirlenir ve bu faktörler göz önünde bulundurularak araştırma daha etkili olacak şekilde yeniden düzenlenir (Newman, 1990; Reinking ve Bradley, 2008). Araştırmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılları arasında Siirt il merkezinde bulunan devlet okullarında öğrenim görmekte olan 89 ilkokul 3.sınıf öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerin seçiminde amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel veri toplama araçları bir arada kullanılmıştır. Okuma motivasyonu düzeylerinin belirlenmesinde Aydemir ve Öztürk (2013) tarafından geliştirilmiş olan “Metinlere Yönelik Okuma Motivasyonu Ölçeği” uygulamanın amaçları doğrultusunda uyarlanarak kullanılmış, okuduğunu anlama becerilerinin ölçümünde her metin için araştırmacı tarafından oluşturulmuş olan dört tane çoktan seçmeli soru kullanılmıştır. Okuduğunu yazılı olarak anlatabilme becerilerinin ölçülmesinde araştırmacı tarafından hazırlanmış olan sorulara verilen cevaplara yönelik puanlama anahtarı geliştirilmiştir. Öğrencilerin sözel anlatım beceri düzeyleri Ulusoy (2017) tarafından geliştirilmiş olan Sözel Anlatım Becerileri Gözlem Formu kullanılarak ölçülmüştür. Öğrencilerin metinlere yönelik tepkilerinin elde edilmesinde ise Hancock (2008)’un geliştirdiği tepki soruları ve Wollman-Bonilla ve Werchaldo (2011)’in geliştirmiş olduğu metin merkezli ve okur merkezli tepki türlerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde bağımlı değişkenler t-testi, tekrarlı ANOVA ve betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizinden yararlanılmıştır. Kategorileri oluşturma aşamasında kategori altında yer alan kodların anlamlı bir bütünlük oluşturması yani iç tutarlılığı sağlayabilmesi için tematik kodlama yapılmıştır. Araştırma sonucunda arttırılmış gerçeklik temelli hikâyelerin öğrencilerin okuma motivasyonları ve okuduğunu anlama beceri düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı, okuduğunu yazılı ve sözel olarak anlatabilme becerileri üzerinde ise olumlu yönde anlamlı bir farklılık oluşturduğu gözlenmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda öğrencilerin metinlere yönelik verdikleri tepkilerin de artmış olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler : Okuduğunu anlama, okuma motivasyonu, sözel anlatım becerisi, okuyucu tepkileri, biçimlendirici deney, okuma becerileri