Yabancılara Türkçe öğretiminde dinleme becerisinin bir web uygulaması aracılığıyla geliştirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞEYMA NUR DÜNDAR

Danışman: MEHMET KARA

Özet:

Bu araştırma; Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dinleme becerisinin geliştirilmesine katkı sağlayacak bir web uygulamasının tasarlanması, bu tasarımın uzman ve öğrenciler tarafından içerik ve kullanım yönünden işlevselliğinin tespitini amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, alan yazın incelemesi yapıldıktan sonra uzmanlara danışılarak dinleme becerisini temel alan İzle Öğren başlıklı bir web yazılımı geliştirilmiştir. Araştırmada yeni bir sistem geliştirilmesi nedeniyle tasarım tabanlı araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma iki aşamadan oluşmuştur. Birinci aşamada araştırmanın tasarımı yapılmış, ikinci aşamada ise öğrenci ve uzmanların görüşleri ve araştırmacının gözlemleri doğrultusunda uygulamanın bazı bölümleri güncellenmiş ve uygulamada daha sonra yapılacak iyileştirmeler belirlenmiştir. Bu yazılımın iyileştirilmesi ve güncellenmesi için Gazi Üniversitesi TÖMER’deki B1, B2, C1 seviyelerinin her birinden 12, toplamda 36 öğrencinin ve farklı kurumlarda çalışan 10 alan uzmanının görüşü nitel araştırma yöntemleri kullanılarak alınmıştır. Öğrencilerin görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile ses kaydı alınarak elde edilmiştir. Uzmanların görüşleri ise uzman görüşme formu aracılığıyla yazılı olarak alınmıştır. Ayrıca araştırmada destek veri olarak yazılımın tasarım ve öğrencilere uygulanması sürecindeki araştırmacının gözlem notları kullanılmıştır. Öğrenci görüşlerinden elde edilen bulgularda öğrencilerin büyük çoğunluğunun dijital ortamları Türkçe öğrenmek için kullandığı sonucu elde edilmiş ancak yabancılara Türkçe öğretmek amacıyla hazırlanmış yeterli sayıda uygulama vii olmadığından çoğunlukla sözlük ve YouTube uygulamalarını bu amaçla kullandıkları görülmüştür. Öğrencilerin daha çok otantik dizi, film gibi materyallerle Türkçe öğrenmek istediği ve mobil uygulamaları tercih ettiği tespit edilmiştir. Bu nedenle, uygulamanın mobil versiyonu da geliştirilmiştir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu izle Öğren’in Türkçe öğrenmelerine katkı sağladığını ve dinleme becerisini geliştirdiğini belirtmiştir. Uzmanların da büyük çoğunluğu uygulamanın yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin dinleme becerisini geliştirebilecek özellikte olduğunu vurgulamıştır. Bu bağlamda, yabancı öğrencilerin Türkçe dinleme becerisini geliştirmek için tasarlanan İzle Öğren uygulamasının, amacına hizmet ettiği sonucu elde edilmiştir. Öğrencilerin büyük bir kısmının bu uygulamanın, kullanıcı dostu olduğu ve uzmanların tamamının teknik açıdan yönlendirme, pekiştireç gibi iyileştirmelerin yapılabileceği bölümlerin haricinde; uygulamayı teknik açıdan kullanılabilir bulmuştur. Uygulamada uzman, öğrenci görüşleri ve araştırmacı gözlemleri doğrultusunda birtakım iyileştirmeler yapılmış; bazı iyileştirmelerin ise izle Öğren’in Beta sürümünün sona ermesinin ardından tekrar bir değerlendirme yapılarak uygulamaya eklenmesine karar verilmiştir