Sosyal bilgiler dersinde sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Öğrenci: NAZAN KARAKAŞ ÖZÜR

Danışman: SALİH ŞAHİN

Özet:

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 2005'te ülke çapında uygulamaya konduğunda ders ve ders ile ilgili her şey değişim sürecine girmiştir. Bu süreçte etkinlik merkezli ders kavramı gündeme gelmiştir. Çalışma bunlara katkı sağlamak amacıyla, sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısını nasıl etkileyeceği sorusu etrafında çeşitli araştırma ve uygulama süreçlerinin tamamlanmasından oluşmaktadır. Çalışmada sınıf dışı etkinliklerin tanımlanarak sınıflandırılması, araştırmacı tarafından hazırlanan etkinlik örneklerinin uygulanması ve sonuçların değerlendirilmesi aşamaları gerçekleştirilmiştir. Sınıf dışı etkinlik, ders süresi dışında, o dersin hedeflerini ya da içeriğini konu alan bireysel veya grupça yapılan, belirli öğretim tekniklerinin uygulandığı belli bir süre için planlanmış tüm faaliyetlerdir. Sosyal Bilgiler Dersi için gezi, gözlem, günlük, anket, röportaj, proje, performans görevi, araştırma ve grup çalışmaları başlıca sınıf dışı etkinlik türleri olarak belirlenmiştir. Bunlar içinden konuların içeriğine uygun etkinlikler tasarlanmıştır. Uygulama aşamasında sınıf dışı etkinliklerin öğretmenler tarafından uygulanma durumları bir anket ile belirlenmiştir. Ankete Ankara İli Büyükşehir Belediye sınırları ile sınırlandırılmış çalışma evreni içinden seçilen 21 okuldaki toplam 49 öğretmen katılmıştır. Anket sonuçları sınıf dışı etkinliklerin türlerinin ve öğretmenlerin sınıf dışı etkinlikleri ne sıklıkla kullandıklarının belirlenmesinde kullanılmıştır. Sınıf dışı etkinlikler, seçilen okulda uygulanmak üzere, Sosyal Bilgiler Dersi 6. sınıf Yeryüzünde Yaşam ve 7. sınıf Ülkemizde Nüfus Üniteleri çerçevesinde oluşturulmuştur. Uygulama Ankara Keçiören Vildan Nurettin Demirer İlköğretim Okulu'nda 2009-2010 Eğitim Öğretim Yılı Ekim-Aralık ayları arasında, 6 ve 7. Sınıf düzeyindeki toplam 4 sınıfla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bu öğrencilerin velilerine de bir anket uygulanmıştır. Sonuç olarak, Sosyal Bilgiler Dersi'nde sınıf dışı etkinliklerin uygulanmasının öğrenci başarısını olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Sosyal Bilgiler Dersi öğretmenlerinin sınıf dışı etkinlikleri prosedür zorluğu, maddi imkansızlıklar ve zaman yetersizliği nedenleriyle sıklıkla uygulamadıkları, velilerin ise sınıf dışı etkinliklerin öğrenci başarısını artıracağını düşündükleri ortaya çıkmıştır. İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi'nde sınıf dışı etkinlikler, ders başarısına olumlu etkileri nedeniyle yaygınlaştırılmalı, öğretmen ve öğrencilerin bu etkinlikleri sıklıkla gerçekleştirebilmeleri için, uygulamayı kolaylaştıracak tedbirler alınmalıdır