Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Resim Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NURHAYAT GÜNEŞ
Danışman: Şeniz Aksoy
Özet:
Bu araştırmanın temel amacı; sanat eğitimcisi yetiştirmede alternatif bir yöntem olarak
Resim Anasanat Atölye dersinde a/r/tografi uygulamalarını incelemektir. Araştırmanın
yöntemini; “gerçeği” yorumlamacı paradigma ile bulmaya çalışan nitel araştırma yöntemi ile
“anlamı” bulmaya çalışan sanat temelli araştırma yöntemlerinden olan “a/r/tografi” oluşturmuştur.
Araştırmada amaçlı örneklem yöntemlerinden tipik durum örneklemesi benimsenmiştir.
Araştırmanın amacına yönelik derinlemesine bilgiler elde edebilmek için veri toplama
yöntemleri olarak gözlem (yapılandırılmamış gözlem), görüşme (yapılandırılmamış
görüşme, yarı yapılandırılmış görüşme), doküman incelemesi (öz değerlendirme yazıları,
araştırmacı günlükleri, kişisel hikayeler), sesli ve görsel materyaller (fotoğraflar ve ses
kayıtları, telefon mesajları, portfolyo) kullanılmıştır. Görüşme soruları, Lawshe kapsam
geçerlilik indeksi kullanılarak 5 uzman görüşünün alınmasıyla sağlanmıştır. Araştırmada örnek uygulama araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Veriler 7 öğrenci, dersin öğretim üyesi ve katılımcı-gözlemci olan araştırmacıdan elde edilmiştir. Araştırma hem nitel hem de sanat temelli olarak desenlendiği için araştırmada elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi birlikte kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; Resim Anasanat Atölye dersinde a/r/tografik sorgulama süreci öğrencilerin yaşayan sorgulama ve mecaz yoluyla anlamlar üretmesiyle yapılandırılmıştır. A/r/tografi uygulamalarıyla öğrencilerin sanatçı/araştırmacı/öğretmen-öğrenen rollerinin açığa çıkarıldığı
düşünülmektedir. A/r/tografi uygulamalarında yazma ve sanat yapma öğrencilerin fikir
geliştirmelerini sağlamıştır. Uygulamalarda öğrencilerin kendi yaşam deneyimlerinden yola
çıkmaları özgün eserler oluşturmalarını sağlamıştır. Öğrenciler deneyimlerine karşı
farkındalık kazanmayı ve yaşamla bağ kurmayı öğrenmede önemli bir deneyim elde
etmişlerdir. A/r/tografi uygulamalarıyla öğrenciler sık sık çevreleriyle etkileşime geçmişler
ve çevreye karşı farkındalık kazanmışlardır. Öğrenciler uygulamada fikir bulma ve anlam üretmede güçlük yaşamışlardır. Öğrencilerin kendi fikirlerini bulmada özgür olmaları
uygulamayı teşvik edici yapmaktadır. Bu uygulamayla öğrenciler ilk defa sorgulama
yapmışlar ve detayları keşfetmeyi öğrenmişlerdir. Öğrenciler, uygulama içerisinde
kendilerini sanatçı/araştırmacı/öğretmen-öğrenen olarak görmüşlerdir. Uygulamalar,
araştırma gerektirdiğinden ders dışında da öğrendiklerini fark etmişlerdir. Dersin öğretim
üyesi, uygulamaların öğrencilerin yaratıcılığına katkı sağladığını düşünmektedir. Dersin
öğretim üyesi, uygulamalar sayesinde öğrencilerin kendi deneyimlerine döndükleri ve
böylece özgün fikirler buldukları görüşündedir. Dersin öğretim üyesi; öğrencilerin araştırma
yaptıklarını ancak bunların sınırlı kaldığını, onların sanatçı gibi düşünüp hareket ettiklerini
ve sanat yönü yüksek eserler ortaya koyduklarını belirtmiştir. Dersin öğretim üyesi,
öğrencilerin, ders içinde ve dışında öğrenmeleriyle öğrenen rollerinin ve birbirlerinden
öğrenmeleriyle de öğretmen rollerinin açığa çıktığı görüşündedir. Öğretmen adaylarına
atölye derslerinde geleneksel olarak verilen sanat eğitiminin düşünme ve sorgulama temelli
olmaması, öğrencilerin daha önce kendi deneyimlerine odaklanamaması ve yazma
uygulaması yapamaması gibi üst düzey düşünsel becerilerin giderilmesine; ayrıca konuyu anlamada, fikir bulmada ve yazmada güçlük çekilmesinin azaltılmasına katkı olarak a/r/tografi uygulamalarının etkili olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: A/r/tografi, yaşayan sorgulama, mecaz, sanat temelli araştırmalar, sanat temelli eğitim araştırmaları