Trafikte sürücü kişilik yapısının kaza yapma olasılığı üzerine etkisinin istatistiksel incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Öğrenci: CİHANDAR HASANHANOĞLU

Danışman: ADNAN SÖZEN

Özet:

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde nüfus artışının hızlı olması ve artan ekonomik aktiviteler trafik kazalarında birincil faktörlerden biri olan motorlu taşıt sayısında artışa neden olmaktadır. Trafik kazaları ülkemizde en önemli ölüm sebeplerinden birisidir. 2007 yılında yaklaşık olarak 4580 kişi trafik kazalarında hayatını kaybetmiştir. Bu duruma yol açan birçok faktör bulunmasına rağmen en ölümcül faktör ise insan hatalarıdır. Gelişmiş çalışmalar trafik kazalarımın %95'inin sürücü davranışı ya da sürüş tekniği, sürücü becerileri ve kazaya yatkınlık gibi insan hatalarından meydana geldiğini belirtmektedir. Bunlar trafik kurallarını ve yol şartlarını bilmeme, sürücü becerisinin kötülüğü, kötü karar verme, değişen koşullara ayak uyduramama ve en önemlisi agresif sürücü davranışlarıdır. Bu çalışmanın temel amacı Türkiye'de sürücü davranışlarını saptamak ve bu davranışların trafik güvenliği ve trafik kazalarındaki etkilerini belirlemektir. Bununla beraber kaza yapma olasılığı olan sürücü tiplerini incelemek ve tüm bu bilgiler ışığında trafik kazalarının azaltıcı çözümler üretmek çalışmanın kapsamında yer almaktadır. Çalışmanın temel veri kaynağını sürücüler üzerinde yapılan 2018 adet anket oluşturmaktadır. Sürücülerin sosyal ve kişisel uyumlarını belirlemek amacıyla Hacettepe Kişilik Envanteri uygulanmıştır. Sürücülerin sürücülük deneyimleri, geçmişleri, alkol kullanma alışkanlıkları, kaç defa kazaya karıştıkları ve demografik özellikleri Trafik Güvenlik Anketi ile belirlenmiştir. Tespit edilen veriler Ki-kare Bağımsızlık Testi ile incelenmiş, değişkenler arasındaki ilişki katsayıları saptanmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişki uyum (corresponding) analizi ile incelenmiştir. SWOT analizi uygulanmak suretiyle sürücü profilinin oluşturulmasında kaza yapma olasılığı üzerinde sürücü profilinin güçlü yanları, zayıf yanları, fırsatları ve tehditleri belirlenmiştir.