Modellemeye Dayalı Fen Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarılarına, Bilimsel Süreç Becerilerine ve Zihinsel Model Gelişimlerine Etkisi: 7. Sınıf Güneş Sistemi ve Ötesi - Uzay Bilmecesi Ünitesi Örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Semra Demirçalı

Danışman: MAHMUT SELVİ

Özet:

Bu araştırmanın amacı, modellemeye dayalı etkinliklerle yürütülen 7. sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Güneş sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi ünitesinin öğrencilerin, akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve zihinsel modellerinin gelişimine etkisini araştırmaktır. Araştırmada yarı deneme modellerinden biri olan eşitlenmemiş deney- kontrol gruplu ön test - son test araştırma modeli kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 eğitim-öğretim yılında MEB'e bağlı bir devlet ortaokulunda öğrenim görmekte olan iki farklı şubeden yedinci sınıf öğrencileri (n=48) oluşturmuştur. Bu öğrencilere Başarı Testi (BT), Bilimsel Süreç Becerileri Ölçeği (BSBÖ) ve Zihinsel Modelleri Değerlendirme Ölçeği (ZMDÖ) uygulanmıştır. Yapılan testler ve ölçeklerden elde edilen ön test puan sonucuna göre iki sınıftaki öğrencilerin ortalama puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı ve grupların denk olduğu tespit edilmiştir. Bu şubelerden biri deney, diğeri kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Uygulama 9 haftalık bir süreçte gerçekleştirilmiştir. Çalışma süresince, deney grubu olarak seçilen şubede modellemeye dayalı öğretim, kontrol grubunda ise Fen ve Teknoloji ders kitabına dayalı öğretim yapılmıştır. Deneysel işlem öncesinde ve sonrasında, her iki gruba da öğrencilerin akademik başarılarını, bilimsel süreç becerilerini ve zihinsel modellerini değerlendirmeye yönelik olarak hazırlanan, güvenirlik ve geçerlik analizleri yapılmış olan ön test ve son testler uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde SPSS 11.5 paket programından yararlanılmıştır. Nitel verilerin analizi ise betimsel analiz ile yapılmıştır. Nicel verilerin normal dağılım gösterip göstermediği betimsel istatistikler ve Shapiro Wilk Testi ile kontrol edilmiştir. Bu sonuçlara bağlı olarak da araştırmada parametrik testler kullanılmıştır. Araştırmada; grupların BT, BSBÖ ve ZMDÖ ön test ve son test puanları arasındaki ilişkiyi belirlemek için ilişkisiz örneklem t-testi, uygulama sonrası her grubun gelişimini değerlendirmek için ilişkili örneklem t-testi kullanılmış ve elde edilen veriler p ≥ 0,05 anlamlılık düzeyinde karşılaştırılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda elde edilen verilerin analizi sonucunda deney grubu öğrencilerinin, kontrol grubundaki öğrencilere göre BT, BSBÖ ve ZMDÖ puan ortalamalarının daha yüksek çıktığı ve aradaki farkın anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda elde edilen verilerin betimsel analizleri sonucunda, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin zihinsel modelleri belirlenerek, ilkel, sentez ve bilimsel model olarak üç düzeyde sınıflandırılmıştır. Deney grubu öğrencilerinin zihinsel modellerinde bilimsel yönde daha çok gelişme izlenmiştir. Modellemeye dayalı öğretimin, öğrencilerin akademik başarılarının, bilimsel süreç becerilerinin ve zihinsel modellerinin gelişimine olumlu katkı sağladığı sonucuna varılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda modellemeye dayalı öğretim üzerine önerilerde bulunulmuştur.