Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, FARMAKOGNOZİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA SAK
Danışman: Esra Akkol
Özet:
Ülkemizde “banotu” olarak bilinen Hyoscyamus niger L. (Solanaceae) bitkisi
Avrupa ve Asya'da geniş bir yayılış göstermektedir. Türkiyede, halk tıbbında
bitkinin tohumları, gözde oluşan solucanları yok etmek amacıyla kullanılmaktadır.
Bu bilgi ışığında farklı patojenlere karşı etkisi daha önceden kanıtlanmış olan H.
niger tohumlarının antilusidal aktivitesi bu çalışmada değerlendirilmiştir. Bu amaçla
bitkinin tohumlarından n-hekzan, etilasetat, methanol ve alkaloit ekstreleri
hazırlanmış ve Lucilia sericata larvaları üzerine larvisidal aktiviteleri
değerlendirilmiştir. Çalışmada, H. niger tohum ekstrelerinin uygulanmasından
sonra larva gelişimi gözlemlenmiştir. Alkaloit ekstresinin EC50 ve EC90 değerleri
hesaplanmış ve morfolojik değişimler incelenmiştir. Bitkinin tohumlarından
hazırlanan alkaloitekstresi önemli ölçüde larvisidal aktivite sergilemiş ve EC50
değerleri sırasıyla birinci, ikinci ve üçüncü larva instarlarına karşı 8.04, 8.49 ve
7.96 g/mL olarak bulunmuştur. Larva malformasyonlarının küçük boyutlu, kasılma
ve zayıf kütikülü olan hasar görmüş larvaları içerdiği belirlenmiştir.Ayrıca, H. niger
tohumlarının alkaloit ekstresininyüksek performanslı sıvı kromatografisi kullanarak
(YPSK),analizi yapılmış ve ekstrenin ana bileşenleri belirlenmiştir. Alkaloit
ekstresinin YPSK analizi ile başlıca hiyosiyamin ve skopolamin alkaloitlerini
içerdiği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar bitkinin folklorik kullanımını doğrulamış
ve bitkinin alkaloit içeriğinin larvisidal aktiviteden sorumlu olabileceği belirlenmiştir.
Anahtar Sözcükler : Banotu, Hyoscyamus niger, Lucilia sericata, Solanaceae,
Miyazis