Sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüklerine ilişkin görüş ve uygulamaları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEHRA ESRA KETENOĞLU KAYABAŞI

Danışman: Hayati Akyol

Özet:

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmenlerinin okuma güçlüğüne ilişkin bilgi ve becerileri ile sınıf içi uygulamaları arasındaki ilişkinin uyumunu tespit etmektir. Bu araştırmanın katılımcı grubunu 2017-2018 eğitim-öğretim yılında ikinci ve üçüncü sınıfları okutan biri pilot uygulamada, altısı ise asıl uygulamada yer almak üzere yedi sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Katılımcıların tümü Kastamonu il merkezindeki okullarda görev yapan öğretmenlerdir. Çalışmada yer alan katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden olan ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın veri toplama sürecinde katılımcıların sınıf içi uygulamalarını gözlemlemek üzere gözlem formu, katılımcıların görüşlerini belirlemek üzere yarı yapılandırılmış görüşme formu ve öğretmen görüş anketinden yararlanılmıştır. Araştırma soruları temel alınarak betimsel analiz ve içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlerin bilgileri, yaptıkları uygulamalar, karşılaştıkları sorunlar, bu sorunları nasıl çözdükleri ve öğretmenlerin bilgi beceri düzeyleri ile uygulamalarının ne derece örtüştüğü gözlem formu, öğretmen görüş anketi ve görüşme formundan elde edilen verilerle ve araştırmacı alan notları ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Katılımcıların okuma güçlüğü kavramına yönelik bilgi ve algı seviyeleri iyi düzeyde olmasına rağmen okuma güçlüğü yaşayan öğrenciye eğitim-öğretim kapsamında bilgilerini pratiğe dökmekte yetersiz kaldıkları görülmüştür. Öğretmenlere gerekli ve yeterli eğitim verilmediği müddetçe okuma güçlüğü yaşayan öğrencileri için özelleştirilmiş uygulamalar yapmadan eğitim ve öğretimlerine devam edecekleri düşünülmektedir. Araştırmanın genel olarak sonuçları incelendiğinde katılımcıların okuma güçlüğü yaşayan öğrencileri ile özel olarak ilgilenmedikleri, okuma güçlüğü ile baş etme adına etkili bir öğretim ve mücadele içinde olmadıkları, farklılıklar gösteren çeşitli uygulamalar yapsalar bile bu uygulamaların sınıfın genelini kapsadığı tespit edilmiştir. Okuma güçlüğü yaşayan

çocuklar için gereken ön bilgileri harekete geçirme ve oluşturma, hece ve kelime çalışmaları ile beraber akıcı okuma çalışmaları yapma, eşli okuma, tekrarlı okuma gibi farklı yöntemler ve stratejiler kullanarak okuma ve okuduğunu anlamayı geliştirme, motive etme ve teşvik etme, dönütler verme, öğrenme ortamını düzenleme ve rehberlik etme gibi en temel uygulamaların nitelikli bir şekilde yapılmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Okuma Güçlüğü, Disleksi, Özel Öğrenme Güçlüğü, Sınıf Öğretmenleri, Sınıf Gözlemleri