Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zahie Esra Durak
Danışman: MUSTAFA KAVUTÇU
Özet:N-nitrozodietilamin (NDEA) insan sağlığına da zararlı olduğu bilinen toksik bir maddedir. Nitrozaminler özellikle Nnitrozodietilaminler (N-NDEA) çevresel ortamlarda yaygın olarak bulunabilmekte ve güneş ışığında kolayca yıkılmaktadırlar. Çevre ortamındaki N-nitrozo bileşikleri ile nitrat ve nitrit gibi bunların ön maddeleri vücuda alındıktan sonra kanser oluşumuna sebep olan nitrozaminler gibi toksik ürünler oluşturmaktadırlar. Ellajik asit, antioksidan, antiproliferatif ve antiaterojenik etkilere sahip bir polifenoldür. Ayrıca, EA nitrözaminler, azoksimetanlar, mikotoksinler ve polisiklik aromatik hidrokarbonları içeren çeşitli karsinojenlere karşı kemoprotektif özelliklere sahiptir. EA in meme kanser hücrelerinde apoptozis i indükleyerek ve anjiogenezi düzenleyerek kanser hücre büyümesini inhibe etmektedir. Buna ilave olarak, ellagic asitin DNA hasarını önleyici ve tamir edici etkisine dair çalışmalar da vardır. Tez çalışmamızda serbest radikal aracılıklı DNA hasarına yol açarak, çeşitli organ ve dokularda karsinogeneze sebep olduğu bilinen N-nitrozodietilamin in rat kalp dokularında ADA ve XO gibi enzim aktiviteleri ile antioksidan enzimlerden SOD, CAT ve GSH-Px aktiviteleri ile lipid peroksidasyonu göstergesi olarak bilinen MDA seviyeleri araştırılmıştır. Ayrıca fitokimyasal bir madde olan Ellajik Asidin (EA) proflaktik ve tedavi edici etkileri nin olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmada rastgele ve her grupta 6 adet rat olmak üzere; Kontrol, N-nitrozodietilamin (NDEA), Ellajik asit, Nnitrozodietilamin (NDEA) + Ellajik asit (Eşzamanlı) ve Nnitrozodietilamin (NDEA) + Ellajik asit (Pre) olmak üzere 5 çalışma grubu oluşturulmuştur. Deney sonunda hayvanlar anestezi altında sakrifiye edilerek, her bir gruptaki rat kalp dokularına ait süpernatanlarda Adenozindeaminaz (ADA), Ksantin oksidaz (XO), Glutatyon Peroksidaz (GSH-Px), Superoksit dismutaz (SOD), Katalaz (CAT) ve nitrik oksit sentaz (NOS) enzim aktiviteleri ile MDA ve NO seviye analizleri yapılmıştır. N-nitrozodietilamin in kalp dokusunda lipid peroksidasyonuna sebep olarak MDA seviyelerinde kısmı artışlar yaptığı, ADA enzim aktivitesinde anlamlı bir değişikliğe sebep olmadığı, ancak XO enzim aktivitesinde kontrole göre yükselmelere sebep olduğu görülmüştür. Ellajik asit ise kalp dokusunda kısmi bir antioksidan etki göstermektedir. Buna karşılık NDEA ve EA birlikte verildiğinde katalaz (CAT) aktivitesindeki düşmeye bağlı olarak oksidan stres gelişmekte ve oksidasyon reaksiyonlarını artırmaktadır. NDEA verilmesi ile veya EA nın tek başına veya NDEA ile birlikte verilmesi ile nitrik oksit metabolizmasında anlamlı değişimler meydana gelmemiştir. Bu bakımdan NDEA nın yıkıcı etkileri NO etabolizmasından bağımsızdır. Bu sebeple, tek başlarına antioksidan özelliği olan bazı maddeler, başka kimyasal yapılar ile birlikte verildiğinde oksidan etki gösterebilir. Bu bakımdan, antioksidanların rastgele kullanılmaması ve verilen diğer kimyasallar ile her hangi olumsuz etkilerinin olup olmadığının önceden araştırılmış olması gereklidir.