Kuşak teorileri bağlamında endüstri ürünleri tasarımı eğitiminin değişim dinamikleri ve değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: ÇİSEM ERCÖMART

Danışman: SERKAN GÜNEŞ

Özet:

Aynı zaman aralığında doğmaları sebebiyle aynı sosyal, tarihsel ve kültürel olaylara maruz kalmış ve buna bağlı olarak ortak deneyimler edinmiş bireylerin, benzer düşünce ve davranış biçimleri ile benzer tutumlara sahip olduğu fikrine dayanan kuşak teorilerine göre günümüzde Sessiz Kuşak, Bebek Patlaması Kuşağı, X, Y ve Z Kuşağı olmak üzere beş kuşak bir arada yaşamaktadır. Bu kuşakların her biri hayatı farklı bir açıdan görmeye ve anlamlandırmaya yarayan farklı tarihsel olaylar, sosyal ilişkiler ve teknolojik gelişmeler ile karşılaştığı için iş, aile ve eğitim ile ilgili konularda farklı eğilimler göstermektedir. Tasarımın doğası gereği sosyal yapıyla olan ilişkisi ile tasarım eylemini gerçekleştiren ve bundan etkilenen birey göz önüne alındığında kuşak farklılıklarından kaynaklanan farklı bakış açılarının tasarım eylemine yaklaşımda da benzer farklılıklar yaratacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla tasarım pratiğinin bir yansıması olarak tasarım eğitimi de bu farklılıktan etkilenecektir. Bunun yanında inisiyasyona dayalı eğitim yapısı ile Endüstri Ürünleri Tasarımı Eğitimi'nin doğası gereği öğretim üyeleri ile öğrenci arasındaki etkileşim oldukça fazladır. Bu etkileşimin niteliği öğretim üyesinin sahip olduğu kültürleşmiş bilginin yanı sıra bireysel deneyimleri ile de ilgili olduğu için tasarım eğitimi içerisindeki birebir etkileşim sayesinde kuşak farklılıkları belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Aynı zamanda demografik özelliklere bağlı olarak bölümlerin insan kaynağının değişmesi farklı kuşaktan bireylerin birlikte çalışmasını ve farklı kuşaktan öğrenciler ile temas halinde bulunmasını beraberinde getirmektedir. Buradan hareketle bu çalışmada, endüstri ürünleri tasarımı eğitiminin değişim dinamiklerini kuşak teorileri kapsamında incelemek için çalışmanın ilk aşamasında Türkiye'de endüstri ürünleri tasarımı lisans eğitimi veren üniversitelerde görev yapmakta olan endüstriyel tasarım kökenli öğretim elemanlarının mezun oldukları ve görev yaptıkları geçmiş kurumlar belirlenerek endüstri ürünleri tasarımı bölümlerinin insan kaynağının değişimi ve farklı kurumların sahip olduğu örtük bilginin zaman içinde dağılımı bölümlerin öğretim elemanı kadrosu özelinde incelenmiş ve ilişki haritası çıkarılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında ise kuşak farklılıklarını anlamak için farklı kuşaklardan 25 öğretim üyesi ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve veriler kuşak teorileri çerçevesinde karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda hem öğretim üyelerinin hem de öğrencilerin kuşaklarının değişmesine paralel olarak endüstri ürünleri tasarımı eğitiminin örtük bilgisinde ve bu bilginin aktarımında kuşakların karakteristik özelliklerine uygun olarak değişimler yaşandığı görülmüştür.