Toraks travmalı hastalarda ISS (Injury Severıty Score) ve AIS (Abbrevıated Injury Score) kullanılarak emniyet kemerinin mortaliteye etkisinin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Öğrenci: GÜLŞAH YAVUZ

Danışman: AYFER KELEŞ

Özet:

Trafik kazaları, tüm dünyada yaralanmaya bağlı ölümlerin önde gelen nedenlerindendir ve künt toraks travmalarının en sık nedeni motorlu araç kazalarıdır. Emniyet kemerleri trafik kazalarında yaralanmayı ve ölümü azaltmanın en etkin yoludur. Ülkemizde emniyet kemeri kullanım oranı sadece %4.7-37.5 arasındadır. Injury Severity Score (ISS) ve Abbreviated Injury Score (AIS) travma hastalarında mortalite ve morbiditeyi belirlemede kullanılan skorlama sistemleridir. Bu çalışmada emniyet kemeri takılı olan ve olmayan toraks travmalı hastalarda travma skorlama sistemlerinden ISS ve AIS hesaplanarak bu skorlara göre emniyet kemerinin mortalite ve morbidite üzerine olan etkisinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Erişkin Acil Servis’ine araç içi trafik kazası ile başvuran toplam 480 hastanın verileri prospektif olarak değerlendirildi ve çalışmaya toraks travması gelişen, emniyet kemeri takılı olan ve olmayan toplam 125 hasta alındı. İstaistiksel analiz için hastaların frekans dağılımları ve tanımlayıcı ölçütleri hesaplandı. Her bir karşılaştırma grubu için skorların normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov- Smirnov testi, histogramlar ve P-P grafikleri ile değerlendirildi. Toraks AIS ve ISS skorları arasındaki korelasyon Spearman’s korelasyon testi ile hesaplandı. Gruplar arasındaki farkı saptamak için Bonferroni düzeltmeli Mann-Whitney U testi kullanıldı. Araç içi trafik kazasına bağlı toraks travması gelişen hastaların %28’inin emniyet kemeri taktığı, %72’sinin ise emniyet kemeri takmadığı gösterildi. Çalışmamızda ISS, toraks, baş ve yüz AIS puanları emniyet kemeri takanlarda düşük, emniyet kemeri takmayanlarda ise yüksek saptanmıştır. Yaralanma şiddeti yüksek saptanan emniyet kemeri takmayan hastaların yataklı serviste kalış süresinin daha uzun olduğu ve emniyet kemeri kullanımının arttırılması ile hastaların yaralanma şiddetinin azaltılarak hastanede kalış sürelerinin kısalacağı düşünülmektedir. ISS ve toraks AIS puanı yüksek olanların mortalite oranlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Fakat emniyet kemeri ile mortalite arasında anlamlı ilişki tespit edilmemiştir. Çalışmamızda emniyet kemeri kullanımının yasa haline getirilmiş olmasına rağmen kullanım oranının çok düşük olduğu, emniyet kemeri kullanımının yaralanma şiddetini azalttığı, toraks, baş ve yüz yaralanmalarına karşı koruyucu etkisinin daha yüksek olduğu ve hastanede kalış süresini kısalttığı bulunmuştur.