Tarihi kaya oyma yapıların malzeme özelliklerinin belirlenmesi: Ankara-Kızılcahamam Mahkemeağcin köyü örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PELİN YAVUZ

Danışman: HÜSEYİN YILMAZ ARUNTAŞ

Özet:

Tarihi yapılar ait oldukları dönemin özelliklerini günümüze aktararak geçmiş ve gelecek arasında köprü kurmaktadır. Bu yapıların yapım tekniklerinin ve özgün malzeme özelliklerinin belirlenmesi, onarımlarında kullanılacak uygun malzeme seçimi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada, tarihi yapılar; kaya oyma yapılar ve malzeme kullanılarak inşa edilen yapılar olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılmıştır. Kaya oyma yapılar kullanım amaçlarına göre, malzeme kullanılarak inşa edilen yapılar ise kullanılan malzemeye göre çeşitli alt başlıklar altında incelenerek örneklendirilmiştir. Ardından tarihi kaya oyma yapıların özellikleri, yapım teknikleri ve mevzuattaki yeri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışma alanını oluşturan Ankara ili Kızılcahamam ilçesi Mahkemeağcin köyü, konumu ve jeolojik geçmişi ile anlatılarak köyde yer alan yapılar tanıtılmıştır. Daha sonra köyde yer alan tarihi kaya oyma yapıların özgün özelliklerini tespit etmek amacıyla bu yapılardan 8 adet numune alınmıştır. Bu numuneler üzerinde fiziksel (birim hacim ağırlık, gerçek yoğunluk, görünür yoğunluk, açık gözeneklilik, porozite, kompasite, doğal nem ve su emme) ve kimyasal (tuz ve iletkenlik, X-ışını floresans spektometrisi (XRF)) deneyler ile mineralojik ve petrografik (X-ışını difraktometresi (XRD) ve ince kesit) analizler yapılmıştır. Mahkemeağcin köyünde yer alan kaya oyma yapılardan alınan numunelerden elde edilen veriler değerlendirilerek yapıların kayaç türleri belirlenmiştir. Çalışmanın, bu bölgede yer alan kaya oyma yapılar ile ilgili belge niteliği taşıyarak daha sonra yapılacak çalışmalara altlık oluşturacağı düşünülmektedir.