Bilişsel tanı modellerinde yapısal eşitlik modeli ile q-matris doğruluğunun belirlenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MAHMUT SAMİ KOYUNCU

Danışman: ŞEREF TAN

Özet:

Bu çalışmanın amacı, yapısal eşitlik modeline dayalı Q-matris modifikasyon önerisinin nasıl yapılabileceğini göstermek, yapısal eşitlik modeline dayalı Q-matris modifikasyonunun PVAF, Stepwise Wald testi Q-matris modifikasyon yöntemleriyle ve uzman kanısına dayalı Q-matrisi ile karşılaştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, bu Q-matrisleri kullanılarak elde edilecek model veri uyumu, madde parametreleri ve sınıflama doğrulukları G-DINA modeline göre incelenmiştir. Bu çalışmadaki bulgular 2017-2018 eğitim-öğretim döneminde Ankara ili Çankaya ve Yenimahalle ilçelerinde öğrenim gören 712 öğrenciden elde edilmiştir. Çalışmada veriler araştırmacı tarafından geliştirilen ve 9. sınıf matematik dersi sayılar ve cebir öğrenme alanı denklem ve eşitsizlikler alt öğrenme alanındaki beş niteliği ölçen 26 çoktan seçmeli maddeden oluşan testten elde edilmiştir. Çalışma sonucunda önerilen YEM’e dayalı Q-matris doğruluğunu belirleme yönteminden elde edilen Q-matrisinin, deneysel Q-matris geçerliğini sağlama yöntemleri olan PVAF ve Stepwise Wald yöntemlerinden elde edilen Q-matrisleriyle genel uyuşma oranlarının 0,74 ile 0,78 arasında değiştiği görülmüştür. Üç yöntemin G-DINA modele göre model veri uyumu incelendiğinde ise en iyi model veri uyuma sahip Q-matrisinin PVAF, daha sonra ise sırasıyla YEM ve Stepwise Wald Q-matrisi olduğu tespit edilmiştir. Üç yöntem için kestirilen mutlak uyum indekslerinin de kabul edilebilir düzeyde olduğu belirlenmiştir. UZMAN, YEM ve vii YEM+4UZMAN Q-matrisinin G-DINA modele göre model veri uyumu incelendiğinde ise en iyi model veri uyuma sahip Q-matrisinin YEM, daha sonra ise sırasıyla YEM+4UZMAN ve UZMAN Q-matrisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. G-DINA model için YEM, PVAF ve Stepwise Wald Q-matris modifikasyon yöntemlerinin sınıflama doğrulukları incelendiğinde YEM Q-matris modifikasyon yönteminin PVAF ve Stepwise Wald yöntemleriyle benzer sınıflama doğruluğu oranlarına sahip olduğu görülmüştür. Benzer şekilde UZMAN, YEM ve YEM+4UZMAN Q-matrisi için G-DINA modele göre kestirilen sınıflama doğruluğunun birbirine çok yakın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda Q-matrisindeki değişikliğin grubun gizil sınıflarda yer alma yüzdesinde, bireysel bazda bir öğrencinin niteliklere sahip olma olasılıklarında ve öğrencinin yer aldığı nitelik profilinde/gizil sınıfta farklılaşmaya sebep olduğu görülmüştür. Sonuç olarak çalışma kapsamında önerilen YEM’e dayalı Q-matris doğruluğunu belirleme yöntemi araştırmada kullanılan verilerde diğer PVAF ve Stepwise Wald Q-matris geçerliği sağlama yöntemleri kadar iyi performans göstermiştir. Ancak bu çalışma YEM’e göre Q-matris geçerliğinin nasıl gerçekleştirilebileceği anlamında ilk adımı oluşturmaktadır ve yöntemin sınırlarının belirlenebilmesi için yapılacak çalışmalara ihtiyaç vardır.