Bozulabilir ürünlerin dağıtım planlaması için sezgisel yaklaşımlar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: UFUK YAPAR

Danışman: FULYA ALTIPARMAK BAYKOÇ

Özet:

Günümüzde artan rekabete paralel olarak firmalar için müşteri memnuniyetinin sağlanması daha da önem kazanmıştır. Müşteri memnuniyetinin sağlanmasının zor olduğu sektörlerden birisi de gıda sektörüdür. Çünkü bu sektörde özelikle bozulabilir ürün grupları ürün değerlerinin önemli bir kısmını dağıtım aşamasında kaybedebilmektedir. Bu tez kapsamında bozulabilir ürünlerin dağıtım planlaması problemi ele alınmıştır. Çok amaçlı zaman pencereli araç rotalama problemi (ÇA-ZPARP) olarak tanımlanan bu problemde amaçlar; toplam tur uzunluğunun enküçüklenmesi ve ürün tazeliğinin enbüyüklenmesidir. ÇA-ZPARP'nin çözümü için iki yaklaşım önerilmiştir. Birinci yaklaşımda problemin Ardışık Hedef Programlama modeli geliştirilmiştir. Problem NP-zor problemler sınıfında yer aldığı için Hedef Programlama modelinin çözümü için tavlama benzetimine dayalı bir algoritma (TB-HP) geliştirilmiştir. TB-HP'nin performansı, Solomon (1987) test problemleri üzerinde çözüm kalitesi ve çözüm zamanı açısından incelenmiştir. İkinci yaklaşımda ise ÇA-ZPARP'nin pareto-eniyi çözümler kümesinin elde edilmesi hedeflenmiştir. Bu nedenle TB-HP'de gerekli düzenlemeler yapılarak yeni bir algoritma (TB-ÇA) elde edilmiştir. TB-ÇA'da Pareto-eniyi çözümlere ulaşmak için çok terimli (multinomial) yaklaşım kullanılmıştır. TB-ÇA'nın etkinliği literatürde önerilen karma Genetik Algoritma (K-GA) ile karşılaştırılmalı incelenmiştir. Deneysel analiz ile TB-ÇA'nın Pareto-eniyi çözümlere ulaşmada çok daha başarılı olduğu görülmüştür.