Anla ve çöz! stratejisi'nin hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin matematik problemi çözme becerisindeki etkisinin belirlenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: ALPASLAN KARABULUT

Danışman: EMİNE RÜYA ÖZMEN

Özet:

Bu araştırmanın amacı Anla ve Çöz! Stratejisinin; hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin; a) bir aşamalı toplama ve çıkarma işlemi içeren değişim problemlerini çözmelerinde, b) matematik algılarında, matematiğe ve matematik problemi çözmeye ilişkin tutumlarında, matematik problemi çözme strateji bilgileri, kullanımı ve kontrolü niteliksel olarak değişmesinde, c) bir aşamalı toplama ve çıkarma işlemi içeren değişim problemlerini çözme kazanımlarını 3, 5 ve 8 hafta sonra sürdürmelerinde, d) bir aşamalı toplama ve çıkarma işlemi içeren değişim problemlerini çözme performanslarını ve kullandıkları stratejileri sınıf ortamına genellemelerinde, e) bir aşamalı toplama ve çıkarma işlemlerini içeren sınıflama ve karşılaştırma problemlerine ve iki aşamalı toplama ve çıkarma işlemlerini içeren değişim problemlerine genelleyebilmelerinde, f) genellemede gösterdikleri performansları 3, 4 ve 5 hafta sonra sürdürmelerinde etkisi araştırılmaktadır. Ayrıca araştırmada Anla ve Çöz! Stratejisi ile ilgili öğrenci ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi de hedeflenmektedir. Araştırmaya zihinsel yetersizlikten etkilenmiş üç öğrenci katılmıştır. Deneklerin seçimi için ön koşullar belirlenmiştir. Bu önkoşullar: a) Eldeli toplama ve onluk bozmayı gerektiren çıkarma işlemlerini % 80 oranında doğru yapabilme, b) Bir aşamalı toplama ve çıkarma işlemi içeren değişim problemlerinin 10 problemden en az 2, en fazla 4 problemi doğru çözebilme, c) Okula düzenli olarak devam etme olarak belirlenmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin ikisi kız, biri erkektir. Öğrenciler 11 ile 12 yaşları arasında ve beşinci sınıfa devam etmektedir. Öğrencilerin üçü de özel eğitim sınıfı öğrencisidir. Araştırma tek denekli deneysel desenlerden "Denekler Arası Çoklu Yoklama Deseni" ile yapılmıştır. Deney süreci; başlama düzeyinin belirlenmesi, Anla ve Çöz! Stratejisi Öğretimi, öğretim sonu değerlendirme ve izleme aşamalarında sunulmuştur. Anla ve Çöz! Stratejisi Öğretimi; ön bilgileri harekete geçirme, tartışma, model olma, rehberli uygulama ve bağımsız uygulamalar aşamalarından oluşturulmuştur. Öğretim aşamaları ölçüt temelli olarak düzenlenmiştir. Tüm değerlendirme koşullarında öğrencilere 10 tane problem verilmiş ve öğrencinin çözmesi istenmiştir. Verilerin puanlanmasında öğrencilerin doğru çözdükleri problem sayısı belirlenmiştir. Veriler grafikle gösterilmiş ve görsel olarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları; Anla ve Çöz! Stratejisi'nin; hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin bir aşamalı toplama ve çıkarma işlemi içeren değişim problemlerini çözmelerinde etkili olduğunu ve bu stratejiyi kazanan öğrencilerin uygulama sona erdikten 3, 5 ve 8 hafta sonra da problem çözme performanslarını devam ettirdiklerini göstermiştir. Ayrıca, araştırma bulguları Anla ve Çöz! Stratejisi öğretiminden sonra öğrencilerin matematik algıları, matematiğe ilişkin tutumları, matematik problemi çözmeye ilişkin tutumları, matematik problemi çözme strateji bilgileri, kullanımı ve kontrolünün niteliksel olarak değiştiğini göstermiştir. Anla ve Çöz! Stratejisi'ni kullanan öğrencilerin stratejileri sınıf ortamına ve farklı problemlere (bir aşamalı sınıflama, bir aşamalı karşılaştırma ve iki aşamalı değişim problemlerine) genellediği ve bu genellemeyi üç, dört ve beş hafta sonrada sürdürdüklerini ortaya konmuştur. Ayrıca, öğrencilerin strateji performanslarını sınıf ortamına genellediklerini ortaya koymuştur. Yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar ise, Anla ve Çöz! Stratejisi'ne yönelik öğrenci ve öğretmen görüşlerinin olumlu olduğunu göstermektedir.