ORTAÖĞRETİM 2. KADEME TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERS KİTAPLARINDAKİ KADIN İMAJININ -100 TEMEL ESER SERİSİ KAPSAMINDA- TÜRK ROMANLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Seda Altundal

Danışman: Hamiye Duran

Özet:

Geçmişten bugüne tarihle iç içe olan edebiyat, kaleme alınan eserlerle yazıldığı dönemin toplumsal izlerini apaçık bir biçimde aktaramaya çalışmıştır. Türk romanı da, Türk tarihindeki değişen, gelişen ve dönüşen sosyal ve siyasi olaylar ışığında şekillenmiştir. Bu durum kendini, tarihi dönemlerle anılan edebi dönemlerde göstermiştir. Tanzimat, Servet-i Fünun, Cumhuriyet Dönemleri’nin ele alındığı araştırmada; 2019-2020 eğitim- öğretim yılının Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabındaki; Yaprak Dökümü, Küçük Ağa, Felatun Bey ile Rakım Efendi, Mai ve Siyah, Ateşten Gömlek, Yaban, Huzur, Murtaza, Tutunamayanlar, Üç İstanbul, Bereketli Topraklar Üzerinde, Aylak Adam, Sevgili Arsız Ölüm ve Selvi Boylum Al Yazmalım romanlarında yer almış kadın karakterlerle toplumdaki kadının hangi rol ve görevler ile yansıtıldığı araştırılmıştır. Araştırmada, doküman analizindeki yazılı dokümanların incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın derinliği ve mevcut durumu tespit etmeye en uygun yöntem olması sebebiyle bu model kullanılmıştır. Elde edilen veriler ise analiz ve yorumlama yöntemi ile değerlendirilmiştir. Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı ders kitabı ve 100 Temel Eser serisi kapsamından hareketle incelenen bu on dört Türk romanındaki kadın imajı; eğitim, eş seçimi, bağımsız ve özgür karar alabilme gibi pek çok imaj üzerinden ortaöğretim öğrencilerine aktarılmıştır. Var olan kadın karakterlerle öğrencilerde istendik davranış oluşturabilmek adına yazarlar, Murtaza, Üç İstanbul, Yaprak Dökümü gibi romanlarda toplumda olmasını istedikleri kadın imajını olumsuz karakterler üzerinden yok olmasını istedikleri kadın imajları ile anlatırken; Ateşten Gömlek romanı ile de ideal kadın tipini

kaleme almışlardır. Kullanılan kadın imajları ile kadınların eğitim almasının önemi ön plana çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kadın imajı, 100 Temel Eser, Türk romanı, Türk Dili ve Edebiyatı