OKULLAR ARASI KARŞILAŞMALARA KATILAN SPORCU ÖĞRENCİLERİN SALDIRGANLIK ALGILARININ SOSYAL-BİLİŞSEL ÖĞRENME KURAMI AÇISINDAN İNCELENMESİ -ANKARA İLİ ÖRNEĞİ-


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet ASMA

Danışman: İBRAHİM YILDIRAN

Özet:

Sosyal-bilişsel öğrenme kuramcıları insanın doğuştan saldırgan olmadığı, saldırganlığın toplumsallaşmanın bir sonucu olarak ortaya çıktığını savunmaktadırlar. Ancak kişi, yalnız çevresel etkilere tepkide bulunan güçsüz bir organizma değildir. Kişi ve çevrenin karşılıklı etkileşimleri bireyin sahip olduğu davranışları oluştururlar. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı, okullar arası karşılaşmalarda sergilenen saldırgan davranışların kazanılmasında, sosyal bilişsel öğrenmenin etkisinin bizzat sporcuların algılamalarından yola çıkılarak incelenmesidir. Tarama modelindeki bu çalışmanın evrenini, Ankara ilinde 2006-2007 eğitim-öğretim yılında, birinci küme gençler futbol birinciliği müsabakalarında mücadele eden ortaöğretim öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Ankara ilinde gençler birinci kümesinde yer alan kırk dört futbol takımı arasından rastgele örnekleme yöntemiyle seçilmiş yirmi beş takımdan, toplam 421 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli olan verilerin toplanmasında araştırmanın amacına uygun olarak geliştirilen, kapsam ve görünüş geçerliği için, alan uzmanlarının görüş ve önerileri dikkate alınarak araştırmacı tarafından geliştirilen bir anket uygulanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 15.0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Verilerin genel dağılım özelliklerini belirlemek için tanımlayıcı istatistik türlerinden frekans ve yüzde dağılımları kullanılmış, ölçekteki ifadelere ilişkin görüşlerin ortalama değeri verilmiştir. Araştırmanın alt amaçlarının analizinde ilk olarak Kolmogorov-Smirnov testi ile verilerin normal dağılıma uyup uymadığı incelenmiştir. Ölçekte yer alan maddelerin normal dağılıma uymadığı görüldüğünden iki grubun (örneğin kulüpte oynayıp oynamama durumu) karşılaştırmasına ilişkin testlerde normallik varsayımı sağlanmadığı için Mann-Whitmey U testi, ikiden fazla grubun olduğu durumda (örneğin baba eğitim düzeyi) ise Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Eğer ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında gruplar arası farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ise hangi grupların birbirinden farklı olduğunun tespit edilmesi için ikili karşılaştırma (Mann-Whitney) testi kullanılmıştır. Çalışmada analizler için elde edilen anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre çevresel birçok etmen sporcuların saldırgan davranmalarına etki edebilmektedir. Bunların başında seyirci, hakem, rakip oyuncular, çevre, spordaki saldırgan davranışların sporun doğası gereği olduğu görüşü, takım arkadaşları ve rol modelleri gelmektedir. Bu sonuçlardan sporcu saldırganlığının çok boyutlu ve kapsamlı bir olgu olduğu ve bununla mücadelenin de aynı şekilde kapsamlı ve çok boyutlu olarak ele alınması gerektiği düşünülmektedir.