Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Semra Yücel Ötgün
Danışman: MEHMET YILMAZ
Özet:Bu araştırmada J.P. Sartre'ın bir oyunu olan Gizli Oturum metni ele alınmış, ayrıntılı irdelenmiş ve görsel yorumları yapılmıştır. Araştırma bir yazın dilinin plastik dile dönüşümüyle ortaya çıkan düşünsel ve plastik kapsamla sınırlandırılmıştır. Bir düşünür ve sanatçı olarak Sartre'ın felsefesi, oyunlarının düşünsel çerçevesi, Gizli Oturum metninin düşünsel ve sanatsal yönü ve metin ve görüntü arasındaki ilişki araştırmayı desteklemesi açısından tezin kapsamına alınmıştır. Dört bölümden oluşan bu araştırmanın son bölümü de Gizli Oturum oyun metninden yola çıkılarak yapılan uygulamalardan oluşmaktadır. Oyun metninden özellikle içerik düzlemi yönünden yararlanıldı. Metnin anlatım düzleminde yer alan dilbilgisel ve biçemsel özelliklerinden çok, içerik düzleminde yer alan anlatım öğeleri dikkkate alındı. Öğelerin birbiriyle ilişkileri, karşıtlık ve özdeşlik gibi bağıntılarından metindeki anlamları oluşturan gösterilenlerden yola çıkıldı. Bir çok sözcüğün biraraya gelişiyle oluşan bu anlam bütünlüğü zihnimizde imgeler olarak canlanır. İmgeler bizi çeşitli nesnelere, mekanlara ve görsel biçimlenmelere taşır. Oyunun düşüncesi, insanın varoluşunun merkezinde ne gördüğümüz ve nasıl göründüğümüzün dengesi üzerine dayanmakla beraber insanın özgür iradesiyle seçtiği varoluşun başkası karşısında değiştirilemeyeceğini de işler. Oyunun temel düşüncesini veren en ünlü deyim metinde de geçen Cehennem başkalarıdır önermesidir. Bu söz, Sartre'ın insan ben'inin doğasını sorgulayarak; insanın başkasına bağımlılıktan kurtularak özgürleşmek üzerine temellendirdiği varoluşçu dünya görüşünün özünü verir. Gizli Oturum, farklı coğrafyalarda yaşamış ve birbirini daha önce hiç görmemiş yeni ölen üç insanın bir arada bulunmalarını konu alır. Bu üçlü, ikili ilişkiler kurarak üçüncüyü dışarıda bırakmanın formüllerini ararken, aslında, sonsuza kadar konuldukları cehennem hücresinde birbirlerine mahkûm olmuşlardır. Her biri diğeri için artık cehennemdir. Oyunda cehennem bir otel odası metaforuyla verilir. Metinde insanın özgürlük istemi başkalarıyla sınırlandırılmış ve başkaları bireyin varoluşunu gerçekleştirmesi için hem engeldir hem de gereklidir. Resim yorumları, metnin özünü/düşüncesini veren cehennem başkalarıdır metaforuna dayanır. Tez için yapılan uygulama çalışmaları 18 adet 200x100 cm tuval üzerine yağlı boya resimden oluşmaktadır. Tuvallerin görsel sunumu, metnin düşüncesine uygun, iki tuvalin üçüncüyü göremeyeceği şekilde 45 derecelik açıyla ve aralıksız birbirini takip edecek şekilde yerleştirilmiştir. Oyunda birinin varoluşunun diğerine bağlı olduğu ve bir kısır döngüyle sonsuzlaşan devinim, hem tuvallerin düzenlenmesinde hem de resimlerde temsili renk ve biçimlerle verilmiştir. Biçimsel dil, araştırmacının daha önce yaptığı resimlerin deneyimlemesine ve metnin içinde gizli 'varoluş' ve 'özgürlük' kavramlarının çağrışımlarına uygun olarak dışavurumsal bir yöntemle varlık bulur.