Grup Değişmezliği Özelliğinin Farklı Eşitleme Yöntemlerinde Eşitleme Fonksiyonları Üzerindeki Etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hande Suna Tanberkan

Danışman: ŞEREF TAN

Özet:

Eğitim ve psikoloji alanlarındaki testlerin uygulanmasında güvenliğin sağlanabilmesi amacıyla çoklu formlar kullanılması sık karşılaşılan bir uygulamadır. Bununla birlikte, uygulanan çoklu formlar arasında içerik ve güçlük farkını en aza indirmek, adayların yanıtladıkları test formunun bir farklılık yaratmaması amacıyla test eşitleme süreçleri kullanılır. Test eşitleme, uygulamalarda adaleti sağlama amacıyla sık kullanılan bir süreç olmakla beraber eşitleme yöntemlerinin kullanılabilmesi için bazı özelliklerin sağlanması gerekir. Bu özelliklerden biri olan grup değişmezliği, diğer özelliklere de temel olması dolayısıyla önemli olmakla beraber birçok çalışmada bu konuda herhangi bir sınama yapılmaksızın test eşitleme yöntemlerinin kullanıldığı görülmektedir. Bu araştırmada, grup değişmezliği özelliğinin çeşitli düzeylerde ihlal edilmesinin farklı eşitleme yöntemleri ile elde edilen eşitleme fonksiyonları ve eşitleme hataları üstündeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada, insan kaynakları yönetimi alanında işe alım ve terfi süreçlerinde kullanılan bir genel yetenek testi olan FVAT'ın v4 ve v13 olmak üzere ortak maddelere sahip olan iki formunu yanıtlayan katılımcılardan elde edilen veriler kullanılmıştır. Eşitlenen iki formda ortak maddelerin bulunması ve her iki formu farklı katılımcıların yanıtlaması dolayısıyla ortak maddeli eşit olmayan gruplar deseninin kullanılması uygun görülmüştür. Araştırma kapsamında kullanılan eşitleme yöntemleri ise KTK'ya dayalı lineer eşitleme yöntemleri olan Tucker, Levine, Braun-Holland; eşit yüzdelikli eşitleme yöntemleri olan düzgünleştirilmemiş eşit yüzdelikli eşitleme ve s=0,10 düzgünleştirme derecesi kullanılarak kübik eğri son düzgünleştirme; MTK'ya dayalı yöntemlerden ise ortalamaortalama, ortalama-sigma, Stocking-Lord ve Haebera yöntemleridir. Grup değişmezliğinin hangi düzeyde ihlal edildiğini belirlemek için RMSD ve REMSD değerleri incelenmiştir. Grup değişmezliğinin kısmen ihlal edildiği durum olarak değerlendirilen cinsiyet alt grupları arasında KTK'ya dayalı Tucker ve Braun-Holland yöntemleri ile MTK'ya dayalı ortalama-ortalama yöntemleri kabul edilebilir hata sınırının altında hata değerleri ile eşitleme yapabilmiştir. Buna karşın, grup değişmezliğinin büyük oranda ihlal edildiği yaş alt gruplarında yapılan eşitlemelerde KTK ve MTK'ya dayalı yöntemlerden tümü kabul edilebilir hata sınırının üstünde değerlerle eşitleme yapmıştır. Sonuçta, özellikle bireyler ya da gruplar bazında karşılaştırma amacıyla yapılan çalışmalarda grup değişmezliği özelliğinin mutlaka sınanması gerektiği, yapılan eşitlemelerin hangi ölçüde karşılaştırılabilir olduğunu belirlemek için grup değişmezliği özelliğinin ihlaline karşı daha dirençli olan Tucker, Braun-Holland ve ortalama-ortalama yöntemlerinin kullanılması önerilmiştir.