TÜRKÇE ÖĞRETMEN ADAYLARININ OKUMA VE YAZMA ALIŞKANLIKLARINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER İLE BU ALIŞKANLIKLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ (Gazi Üniversitesi Örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT AHMET KELEŞ

Danışman: Sevil Filiz Büyükalan

Özet:

Kitap okuma bireyin kelime hazinesini, iletişim ve analitik düşünme yeteneğini geliştiren, bakış açısını genişleterek olaylara farklı yönlerden bakabilme kabiliyeti kazandıran bir eylemdir. Okuma alışkanlığı, bireyin okuma eylemini hayat boyu devam ettirip eleştirel bir bakış açısıyla kendini sürekli yenileyebilmesini ifade eder. Yazma; duyguların, düşüncelerin, hayallerin, deneyimlerin, izlenimlerin ve tasarıların yazılı olarak etkili bir biçimde ifade edilmesi anlamını taşır. Öğretmen eğitim sisteminin temel yapı taşıdır ve öğrencilere rol model olan kişidir. Bu nedenle okuma ve yazma alışkanlığını istenen düzeyde kazanmış bir öğretmenin öğrencilerine de bu konuda olumlu katkı sağlayacağı yadsınamaz bir gerçektir. Bu bağlamda öğretmen adaylarının okuma ve yazma alışkanlıklarının hangi düzeyde olduğunun belirlenmesi büyük önem taşır. Araştırmanın temel amacı Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları ile yazma alışkanlıkları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma nicel bir araştırmadır ve tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada 2016-2017 Eğitim-Öğretim yılında Gazi Üniversitesinde öğrenim gören araştırma sürecinde ulaşılabilen 1, 2, 3, 4.sınıf 336 kişiden oluşan Türkçe öğretmen adaylarının okuma ve yazma alışkanlıklarına ilişkin tutumları ve görüşleri çeşitli değişkenler (sınıf, cinsiyet, mezun olunan lise, yaşanılan yer, baba-anne eğitim düzeyi, kardeş sayısı, aile gelir düzeyi, okunan kitap sayısı, tercih edilen kitap türü ) açısından incelenmiştir. Katılımcılara birinci kısımda kişisel bilgilerin ve değişkenlerin yer aldığı “Kişisel Bilgi Formu”, ikinci kısımda ise okuma alışkanlıkları ile ilgili “Öğretmen Adaylarının Kitap Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutum Ölçeği” , yazma alışkanlıkları ile ilgili “Türkçe Öğretmeni Adayları İçin Yazma Alışkanlığı Ölçeği” uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verilerini tespit etmek amacıyla SPSS 17.0 paket programından yararlanılmıştır. Ölçeklerin analizi sürecinde aritmetik ortalama, standart sapma, frekans, korelasyon ve regresyon değerleri bulunmuştur. Araştırmada Türkçe öğretmen adaylarının okuma alışkanlığını olumlu düzeyde kazandığı, yazma alışkanlığına yüksek düzeyde sahip olmadığı; sınıf, cinsiyet, baba, eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, kardeş sayısı, aile gelir düzeyi, okunan kitap sayısı, tercih edilen kitap türü değişkenlerine göre okuma ve yazma alışkanlığı ölçeği toplam ve alt boyutlarda anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. 4.sınıf adaylar, kadın adaylar, baba ve anne eğitim düzeyi lisans ve üstü olan adaylar, kardeş sayısı 1 ve 2 olan adaylar, aile gelir düzeyi en alt ve orta düzeyde olan adaylar, okuduğu kitap sayısı 150 ve üstü olan adaylar, edebi türde eserleri tercih eden adaylar lehine anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna varılmıştır. Katılımcıların mezun olunan lise ve yaşanılan yer değişkenine göre okuma ve yazma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının toplamda ve alt boyutlarda anlamlı düzeyde farklılıklar olmadığı saptanmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının okuma ve yazma alışkanlığı arasında pozitif yönlü, normal düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu; okuma alışkanlığının yazma alışkanlığını yordayıcı özelliğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının okuma ve yazma alışkanlıklarının geliştirilmesi amacıyla üniversitelerde yazarlarla buluşma sempozyum, konferans, okuma ve yazma günleri v.b. etkinlikler daha sıklıkla ve nitelikli bir biçimde gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler : Öğretmen adayları, okuma, yazma, alışkanlık, tutum