Kâil Divânı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Öğrenci: TURKİ AL-OWAİS

Danışman: YAŞAR AYDEMİR

Özet:

Tezimiz, aslı adı Mustafa oglarak geçen Kâ'il'in hayatı, edebi kişiliği ve divânının metin transkripsiyonundan oluşmaktadır. XVIII. asırda yaşamış olan Kâil'in Divânının yegâne el yazma nüshası Suudi Arabistan'da Medine-i Münevvere, Kral Abdülaziz Kütüphanesi Arif Hikmet Bölümü'nde bulunmaktadır. Tezimiz üç ana bölümden oluşmaktadır: I. Bölüm, şairin hayatı ve kişilik özelliklerine ayrılmıştır. II. Bölüm, Divânın şekil ve muhteva özelliklerinden oluşmaktadır. Son Bölüm ise, divânın transkripsiyonlu metnine ayrılmıştır. Kâ'il'in dili oldukça sadedir. Türkçe kelimelere olan düşkünlüğü dikkat çeker. Redifler şairin üslubunu açık bir şekilde yansıtır. 170 gazelinden 14 tanesi müreddef gazel olarak yazılmıştır. Rediflerin çoğunluğu Türkçe kelimelerden oluşmuştur. Kâ'il edebî sanatları büyük bir ustalıkla kullanmış, kelimeleri kumaş üzerine yapılan süslemeler gibi şiir dokusuna aksettirmiştir. Edebî sanatlardan mecaz, cinas, iştikak, tevriye, tezat, iktibas, teşbih gibi sanatlardan güzel örnekler sunmuştur. Kâ'il Divanında 2 kaside, 1 müseddes, 1 mesnevi, 170 gazel, 24 kıt'a, 6 rubai, 5 matla', 5 müfred olmak üzere toplam 214 manzume vardır. Divan nüshasında nazım şekilleri karışık verildiği için klasik divân tertibine uyularak düzenleme yapılmış, manzumelerin varak numaraları da dipnotta verilmiştir. Kâ'il divanında döneminin önemli olaylarından Osmanlı-Rus harbinin izlerini iydiyye kasidesinden çıkarmak mümkündür.