Proses güvenliğinde değişimin yönetimi sistemi önerisi: Çimento sektöründe yakıt değişimi için uygulanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Duygu DEMİRELLİ

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Fatma Suna Balcı

Eş Danışman: Mustafa Serhat Ekinci

Özet:

Kimya endüstrisinde farklı zararlılık kategorisinde yer alan tehlikeli madde ve karışımların kullanılması söz konusu olup bu tehlikeli maddelerin depolandığı, işlendiği, üretildiği, taşındığı, bertaraf edildiği birçok tesis bulunmaktadır. Bu tesislerin yaşam döngüsü boyunca gerek organizasyonel gerekse teknik değişimlere uğraması kaçınılmazdır ve bu değişimlerin iyi yönetilememesi felaket düzeyinde kazalara yol açabilir. Değişimin yönetimi farklı proses güvenliği yönetim sistemlerinde ele alınmakta olup, Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamında tesisin tasarımında, işletilmesinde veya organizasyonunda veya tüm faaliyetlerinde yapılan değişikliklerin, uygulanmasından önce, çalışanlar, kamu ve çevre açısından yeni bir tehlikeyi ortaya çıkarmadığından ve mevcut tehlikelerden kaynaklı riskleri artırmadığından emin olmak için değerlendirilmesi ve kontrol edilmesi için gerçekleştirilen bir süreç olarak tanımlanmıştır. Bu tez çalışması kapsamında değişimin yönetimi süreci için sistematik bir yaklaşım ile kuruluşlarda uygulanabilecek teorik bir metodoloji geliştirilmiştir. Metodolojinin pratikte kuruluş bünyesinde nasıl tasarlanıp doğru ve etkin kullanılacağını göstermek amacı ile de bir çimento üretim tesisi döner fırın ünitesinde yakıt türünde yapılan değişime uygulanmıştır. Saha uygulaması sonucunda yakıt değişiminin, tesisteki birimlerin %80’inin faaliyetlerini etkileyerek mevcut risk seviyesini artırdığı ve yeni bir tehlike kaynağını ortaya çıkararak güvenlik açığı oluşturduğu tespit edilmiştir. Üretim, bakım-onarım ve kalite kontrol birimlerinin faaliyetlerinde kritik ekipmanların tasarım kriterlerini etkileyerek patlama, ölüm ve yaralanma gibi büyük kaza risklerinin seviyesini “yüksek” seviyeye çıkarmıştır. Metodoloji uygulanarak risk seviyelerini azaltacak önlemler belirlenmiş ve değişimin tesiste güvenlik açığı oluşturmadan nasıl uygulanacağı gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Proses Güvenliği, Değişimin Yönetimi, Güvenlik Yönetim Sistemi