Demiryolu tedarik zinciri performans yönetiminin çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUHAMMET TÜRKER AHİ

Danışman: KÜRŞAT YILDIZ

Özet:

Tedarik zinciri yönetimi tedarikçileri, üreticileri, dağıtımcıları ve perakendecileri birbirine ulaştırma, finans ve bilgi ağıyla bağlayan sistemlerdir. Bu sistemlerin sürdürülebilirliği düzenli olarak performans analizleri, gözetimleri ve geliştirilmelerinin yapılmasıyla sağlanabilir. Dünya pazarında rekabetçi olabilmek adına sanayiler üzerinde zaman, hız ve kalite baskısı artmaktadır. Bu yüzden dijital çağdaki rekabet artık tedarik zinciri performansıyla ölçülmekte, tedarik zincir performansının ölçülmesiyle de mevcut tedarik zincirindeki problemler tespit edilerek iyileştirmeler yapılabilmektedir. Yukarıdan aşağıya ve aynı şekilde aşağıdan yukarı yönlü oluşturulan stratejilerin çakışmaması önemlidir. Bu bakımdan, karar vericilerin daha az riskle daha etkili kararlar verebilmelerinde faydalı bilgi ve yönlendirme sağlayacak, tedarik zinciri performansının değerlendirilmesinde bilimsel bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada analitik ağ süreci (ANP), DEMATEL (decision-making trial and evaluation laboratory) ve TOPSIS (technique for order preference by similarity to ideal solution) teknikleri bütünleşik olarak ele alan bir yaklaşım önerilmektedir. Endüstri standardı olan SCOR (supply chain operations reference) modeli tedarik zincirinin performans metriklerinin belirlenmesinde kullanılmıştır. Korelasyon analizi ile metriklerin etkileşim oranları belirlenmiş, ANP ile firmanın en etkin performans metrikleri, DEMATEL ile bu metriklerin toplam tedarik zinciri içerisindeki ağırlık değerleri çok kriterli karar verme yöntemleriyle hesaplanırken, TOPSIS yöntemi ile farklı değerlere sahip metrikler normalize edilmiştir. Nihai olarak DEMATEL ve ANP birleştirilerek demiryolu sektöründen seçilen iki firma üzerinde uygulamalar ile tedarik zincir puanı elde edilmiş sektörel ve firmalar arası kıyaslama yapmaya imkan tanıyan bir performans değerlendirme yaklaşımı önerilmiştir