Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İmalat Mühendisliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERCAN DEMİRER
Danışman: Yunus Kayır
Özet:
Bu çalışmada, kesici takım yükseklik ayarının etkisi CNC torna tezgahında AISI 304 östenitik
paslanmaz çeliğin tornalanmasıyla araştırılmıştır. Deneylerde, iki farklı kesici takım (negatif
ve pozitif) kullanılmış ve kesici takımların kesme performansları karşılaştırılmıştır. Deney
faktörleri olarak, iki farklı kesici uç yarıçapı (0,4 mm, 0,8 mm), üç farklı kesme hızı (100,
150, 225 m/dak), üç farklı ilerleme miktarı (0,15;0,25;0,35 mm/dev), üç farklı kesme derinliği
(0,8;1,3; 2 mm) ve iş parçası eksenine göre üç farklı kesici takım yükseklik ayarı (-0,5;0;+0,5
mm) seçilmiştir. Deney tasarımında Taguchi L36 modeli kullanılmıştır. Elde edilen deney
tasarımı, negatif ve pozitif kesici takımlar için ayrı ayrı uygulanmıştır. Kesme kuvvetleri bir
dinamometreyle ölçülmüştür. Deneyler sonucunda, yüzey pürüzlülüğü, dairesellik sapması,
silindiriklik sapması ve yüzey sertliği değerleri işlenen parça yüzeylerinden belirlenmiştir.
Deney sonuçları Taguchi yöntemi ve ANOVA analiziyle değerlendirilmiştir. Kesici takım
yükseklik ayarı ve kesme parametrelerinin etkisini içeren 3B grafikler oluşturulmuştur.
Taguchi ve ANOVA sonucunda, iş parçası ekseni altında (H: -0,5 mm) bağlanan kesici
takımın kesme kuvvetlerini arttırdığı gözlemlenmiştir. İş parçası ekseninde (H: 0 mm) ve
yukarısında (H: +0,5 mm) bağlanan kesici takımlarla yapılan deneylerde yüzey pürüzlülük
değerinin azaldığı anlaşılmıştır. Kesici takımların iş parçası ekseninde (H: 0 mm)
bağlanmasının diğer durumlara (H: -0,5;+0,5 mm) göre dairesellik sapması ve silindiriklik
sapması değerlerini azalttığı belirlenmiştir. Kullanılan kesici takımlar karşılaştırıldığında,
pozitif kesici takımların negatif kesici takımlara göre daha düşük radyal kuvvetler
oluşturduğu ve pozitif kesici takımlarda dairesellik sapması ve silindiriklik sapmasının daha
az olduğu görülmüştür. Kesici takım yükseklik ayarının işlenen yüzey sertliğine etkisinin
düşük olduğu ve kesici takımın iş parçası ekseninde (H: 0 mm) bağlanmasıyla yüzey sertlik
değerinin daha düşük elde edileceği Taguchi yöntemi sonucunda anlaşılmıştır.
Bilim Kodu : 91438
Anahtar Kelimeler : Takım yükseklik ayarı, CNC torna, işlenebilirlik, paslanmaz çelik,
AISI 304 östenitik