Beşeri Coğrafya Konularının Öğretiminde Coğrafi Bilgi Sitemlerinin Kullanımına Yönelik Örnek Uygulamalar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Coğrafya Öğretmenliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OKAN ERTOĞRAL

Danışman: Salih Şahin

Özet:

Bilgi iletişim teknolojilerinin kullanımı hayatın her anlamda daha çok kendini göstermektedir. Bu bağlamda coğrafya öğretiminde de bilgi iletişim teknolojileri kullanılmaktadır. Coğrafya öğretiminde hemen her konuda teknoloji kullanılmakla birlikte beşeri coğrafya öğretiminin teknoloji kullanımı için daha uygun olduğu belirtilebilir ve coğrafyada teknoloji denildiğinde ilk akla gelenlerden biri de Coğrafi Bilgi Sistemleridir. Bu araştırmada beşeri coğrafya eğitiminde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanımın önemi ortaya koyulmaya çalışılmış ve örnek CBS uygulamaları oluşturulmuştur. Araştırmada eylem araştırması ve doküman analizi yöntemlerinden oluşan karma bir yöntem kullanılmıştır. Eylem araştırması yöntemiyle araştırıcının ve araştırıcının meslektaşları olan coğrafya öğretmenlerinin konu ile ilgili deneyimlerinden yararlanılmıştır. Doküman analizi yöntemi ile eğitimde teknoloji kullanımı, eğitimde teknoloji kullanımına velilerin, öğretmenlerin, öğrencilerin ve idarecilerin yaklaşımı, coğrafya eğitiminde CBS kullanımı ve beşeri coğrafya eğitiminde CBS kullanımı üzerine yapılan akademik çalışmalar incelenmiştir. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı’nın eğitimde teknoloji kullanımı için yaptığı donanım, yazılım ve müfredat çalışmaları ve bu çalışmalar üzerine yapılan akademik çalışmalar incelenmiştir. Bu çalışmalardan yola çıkarak beşeri coğrafya konuların öğretiminde kullanılabilecek “Türkiye’de Tarımsal Üretim” ,”Türkiye’de Madenlerin Dağılışı” ve “Türkiye’de Nüfusun Dağılışı” üç adet uygulama örneği oluşturulmuştur. Uygulamalarda kullanılan veriler Türkiye İstatistik Kurumu, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü ve British Geological Survey’in internet sitesinden excel formatında indirilmiştir. Excel formatında indirilen bu veriler daha sonra CBS programlarında kullanılabilecek hale getirilmiştir. Uygulamalarda kullanılan tematik haritalar Arc Map 10.4 programında, kullanılan sayısal haritalar Mapinfo 15.0 programında, kullanılan grafikler Microsoft Excel 2013 programında oluşturulmuştur. Uygulama Map Basic 15.0 programında hazırlanan butonlar vasıtası ile Mapinfo 15.0 programında gerçekleştirilmektedir. Uygulamaların coğrafya öğretmenleri tarafından kullanılabilmeleri için, uygulamanın bütün aşamaları ekran görüntüleri ile adım adım anlatılmıştır. Doküman analizi sonucu elde edilen veriler öğretmenler, öğrenciler ve diğer bileşenlerin eğitimde teknoloji kullanımına genel anlamda olumlu yaklaştıklarını göstermektedir. Bu nedenle oluşturulan uygulama örnekleri coğrafya öğretmenleri tarafından kolaylıkla kullanılabilecek ve geliştirilebilecektir.

Anahtar Kelimeler: Teknoloji, coğrafya eğitimi, coğrafi bilgi sistemleri, coğrafya öğretmenleri