Türk Ocakları ideolojisi ve mimarisi (1912-1931)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: OĞUZHAN BOZDAĞ

Danışman: NEŞE GURALLAR

Özet:

Osmanlı Devleti'nin gerilemeye başlamasıyla birlikte kurtuluş yolu olarak Türk aydınları Türk milliyetçiliği ideolojisini benimsemiş ve bu ideolojinin halk tarafından da benimsenmesi için çalışmalara başlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda bir kurumsallaşma "Türk Ocakları" ile sağlanmıştır. Türk Ocakları, her alanda olduğu gibi mimarlık alanında da etkisini göstermiştir. İnşa ettikleri, kiraladıkları veya satın aldıkları yapılarla, verdikleri konferanslarla, kurumunun içindeki mimarlarla, Türk Yurdu dergisinde çıkan mimari yazılarla Türk Ocakları, mimarlık alanında da etkisini sürdürmüştür. Türk Ocakları üyesi olan ve Türk milliyetçiliğinin en önemli ideologlarından olan Ziya Gökalp'in "Milli hars ve garp medeniyeti sentezi" düşüncesi mimarlık alanında etkili olmuştur. Bu fikir sadece Türk Ocakları yapılarının değil o dönem yapılan bütün kamusal yapıların temelini oluşturmuştur. "Türk Ocakları İdeolojisi ve Mimarisi (1912-1931)" adlı tez çalışmamızda öncelikle dönemin sosyal, kültürel, ideolojik yapısı incelenmiştir. Bu değişimin mimarlık alanındaki etkisi tartışılmıştır. 1912-1931 yılları arasındaki Türk Ocakları'nın inşa ettiği ve daha önce mevcut olup da kullanılan yapıların plan şemaları, mekân ihtiyaçları, cephe kompozisyonları yorumlanmıştır. Bu yapılar hakkında yapılan yorumlar tartışılmıştır. Türk Yurdu dergisindeki mimarlık yazıları incelenmiştir. Bütün bu incelemeler sonucunda Türk Ocakları'nın ve ideolojisinin mimarlık alanındaki yönlendirmeleri ve katkıları yorumlanarak alandaki eksiklik giderilmeye çalışılmıştır.