Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyomimikri İle İlgili Farkındalıkları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Öğretmenliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ALEV ÇAKIR

Danışman: Ali Gül

Özet:

Bu araştırma; öğretmen adaylarının biyomimikri ile ilgili farkındalıklarını araştırmaya,

biyomimikri kavramı ile yaratıcı ve yenilikçi eğitim modellerini geliştirmelerini sağlayarak

eğitimde yeni müfredatlara daha çabuk adapte olmalarına yardımcı olabilecek

farkındalıklarını arttırmaya yönelik bir çalışmadır. Eğitimde biyomimikrinin nasıl

öğretileceği henüz tartışma konusu olup, konu hakkındaki araştırmalar oldukça sınırlıdır.

Bu çalışmada; “Biyoloji öğretmen adaylarının biyomimikri kavramına yönelik bakış açısı

ve doğadaki tasarımlara ait farkındalıkları bazı değişkenler açısından ne düzeydedir?”

sorusuna cevap aranmıştır. Bu çalışmada betimsel araştırma yöntemi kapsamında alan

anket-survey (alan araştırması) tipi bir araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın

evreni; Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı öğretmen adaylarından oluşmaktadır. Araştırmanın

örneklemini ise Ankara’da bir devlet üniversitesinin Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı 2017-

2018 öğretim yılında 1, 2, 3 ve 4. sınıflarında okuyan toplam 78 öğrenci oluşturmaktadır.

Çalışmada veriler, araştırmacı tarafından uzman görüşleri alınarak hazırlanan

“biyomimikri farkındalık anketi” ile elde edilmiştir. Anket 5’li likert tipi 19 sorudan

oluşmaktadır. Anketteki 19 maddenin Cronbach’s alfa değeri 0,857 bulunmuştur. Maddeler

arası farklılık incelendiğinde tüm maddelerin birbirinden farklı olduğu (p<0,001)

görülmüştür. Toplanabilirlik varsayımı altında tüm ölçek maddelerinin toplanabilir ve

ortalama değeri üzerinden çalışılacağı düşünülmüştür. Hotelling T2 testine göre de

maddeler arası farklılıklar olduğu görülmüştür. Elde edilen verilerin analizinde SPSS paket

programı kullanılmıştır. Öğretmen adaylarının cinsiyet, sınıf seviyesi ve akademik başarı

değişkenleri ile biyomimikri kavramına ilişkin farkındalık düzeyleri arasındaki ilişki

Bağımsız T-testi ile araştırılmıştır. Öğretmen adaylarının “doğadan esinlenme problem

çözümünde sonuca kısa yoldan hızlı ulaşmayı sağlar” sorusunda erkeklerin katılım oranı

kadınlardan daha fazladır (p=0,032). “Biyomimikri, doğayı taklit eden yapay bir

yöntemdir” düşüncesine katılımın mezuniyete yakın olanlarda daha yüksek olduğu

görülmüştür (p=0,019). Sınıf düzeyi artışına paralel olarak farkındalık düzeyinin de artığı anlaşılmıştır. Öğretmen adaylarının akademik başarılarının biyomimikri kavramına ilişkin

farkındalıklarında etkili olduğu belirlenmiştir. “Biyomimikri, biyoloji eğitiminde tasarım

ve tasarımcıyı sürece dahil edip, doğadan ilham alarak yaratıcı çözümler geliştirmeyi

hedeflemiştir” düşüncesinde kavramı bilenler ile bilmeyenler arasındaki farklılığın anlamlı

olduğu görülmüştür (p<0,001). Biyomimikri kavramının öğretimi ve öğretmen adaylarının

bu konudaki farkındalıklarının artırılmasına yönelik uygulamaların, doğadaki

tasarımlardan ilham alarak daha verimli çalışma yöntemleri geliştirmelerine ve teknolojiyle

bağlantılı eğitim modelleri hazırlamalarına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler : Biyomimikri, Teknoloji, Doğadaki Tasarım, Farkındalık