Yansıtıcı Düşünme Becerileri Eğitiminin Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenler ve Türkçe Öğretimi Üzerindeki Etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: METE YUSUF USTABULUT

Danışman: Mehmet Kara

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlere yansıtıcı düşünmeyi öğretip onların yansıtıcı düşünme becerilerini arttırmak ve bu yolla mesleki gelişimlerine katkı sağlamaktır. Araştırmanın deseni, nitel araştırma desenlerinden eylem araştırmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul Aydın Üniversitesinden sekiz (8) öğreten/öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma grubunun oluşturulmasında seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden amaçsal örneklem yöntemi kullanılmıştır. Amaçsal örnekleme yöntemlerinden ise ölçüt örneklem yaklaşımı tercih edilmiştir. Çalışma grubu ile yapılan uygulama süreci sekiz haftadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak; yansıtıcı günlük (22 soru), öz-değerlendirme formu (11 soru), yarı-yapılandırılmış görüşme formu (21 soru), akran değerlendirme formu (16 soru), öğretmen-öğrenme denetim soruları (8 soru) ve SWOT analizi formu (4 soru) kullanılmıştır. Veri analizinde ise nitel veri analiz tekniklerinden betimsel analiz ve içerik analizi (frekans ve yüzde değerleri) kullanılmıştır. Araştırmanın geçerlik ve güvenirliği, uzman görüşleri ve kodlayıcılar arası uyum ile sağlanmıştır. Kodlayıcılar arası uyum, %82 olarak saptanmıştır. Araştırmanın ortaya koyduğu bazı önemli sonuçlar ise şöyledir: Çalışma grubunda yer alan sekiz öğretmen, sekiz haftalık eğitimin sonunda farklı düzeylerdeki yansıtıcı düşünme becerilerini geliştirmişler ve bu yolla da mesleki gelişimlerine katkı sağlamışlardır. Sekiz öğretmenin sekiz hafta sonunda yansıtıcı düşünme gelişimi, teknik alanda yansıtma düzeyinde %33 (f=1747), uygulama alanında yansıtma düzeyinde %21 (f=1094) ve eleştirel alanda yansıtma düzeyi %46 (f=2047) olarak bulgulanmıştır. Elde edilen sonuçlardan, yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin yansıtıcı düşünme becerilerinde ilerleme olduğu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, yansıtıcı düşünme çalışmalarının, bu çalışmalara katılan yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenler üzerinde; bir dersin planlanmasında, hedef-içeriğinde, öğretme-öğrenme sürecinde ve ölçme ve değerlendirmesine yönelik mesleki gelişimleri konusunda katkı sağladığı görülmüştür. Ayrıca yansıtıcı düşünme becerileri gelişen öğretmenlerin Türkçe öğretimi üzerinde daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır