Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, MİMARLIK ABD, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ELİF ŞENCAL
Danışman: Zeynep Uludağ
Özet:
Gelişmekte
olan her toplumda sosyal yapı, zaman ve mekan bedenin deneyimi ile birlikte
yeniden yapılanmaktadır. Ağ toplumunun bireyleri beden mekan bağlamını
enformasyona dayalı teknolojinin kullanıldığı ortamda görünür kılmaktadırlar.
Böylece ağ toplumuna ait bireyler bir taraftan fiziksel unsurları yansıtan
sanal ortamlarda bulunurken; diğer taraftan da fiziksel mekana ait ortamları
dijital katmanlar aracılığıyla farklı deneyimleme olanağına sahip
olmaktadırlar. Bu bağlamda çalışmada, sanal ve fiziksele ilişkin dijital
deneyimlerin ortaya konduğu mekan içerikleri tartışılmıştır. Kuramcılar
tarafından uzunca bir süre, teknolojik paradigmanın oluşturduğu bedensel
deneyimin sanal olduğu üzerine yorumlar geliştirilmiştir. Yaşanan mekânsal
deneyim fiziksel bir deneyime olanak sağlamamış, mekanlar siber mekan
tanımlamaları üzerinde yoğunlaşmıştır. Ancak ağ toplumunun bireylerinin sosyal
medya üzerinden eylemler oluşturması, birçok bireysel ve kamusal hizmetlere
ulaşması, yapıların sanal ikizleri ve e-platformlar üzerinden deneyimlenmesi
durumu mesafe, sınır, konum, zaman gibi kavramları mekansal içerik ile birlikte
yeniden tartışmaya açmıştır. Bu tartışmalar mobil ve kablosuz teknolojinin
yaygınlaşması ile birlikte fiziksel ve sanal mekanın beden ile ilişkisini üzerine
yeni söylemlerin üretilmesine neden olmuştur. Bilgisayar ekranının karşısında
webi seyreden, içerik oluşturan ve siber mekana dalan beden, internet
bağlantısının mobil cihazlara yerleştirilmesi ve oluşan konum tabanlı
uygulamalar ile birlikte fiziksel mekanla kurduğu ilişkiyi genişletmiştir. Bu
nedenle çalışmada, mekana ilişkin içerikler ‘siber’, ‘metaverse`, ‘sanal
gerçeklik mekanı’, ‘attırılmış gerçeklik mekanı’, ‘hibrid mekan’ gibi kavramlar
üzerinden tartışılmaktadır. Bu tartışmalar ışığında farklı mekan içeriklerinin
yalnızca biri veya birden fazlasının birlikte kurgulanması durumunun ‘hibrid’
mekanı ortaya koyduğu sonucuna varılmıştır. Böylece ağ toplumu bireylerinin
sanal ile fiziksel arasında oluşturduğu yaşam pratikleri hibrid bir ortamı var
ederken; bir yandan da bu ortamdaki mekansal pratikleri yeniden ve yeniden
ürettikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada bugün ve gelecekte tahayyül edilen
hibrid ortam ve mekanların neler olabileceği yazarın içinde bulunduğu iki
kişilik bir tasarım ekibi tarafından tasarlanan Saint Gobain Öğrenci Yarışması
için önerilmiş olan ‘Crescenzago Web Site’ adlı proje üzerinden örneklenmiş ve
potansiyelleri tartışılmıştır.