Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, AĞIZ, DİŞ VE ÇENE RADYOLOJİSİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BERRİN ÇELİK
Danışman: Cemile Özlem Üçok
Özet:
Görüntüleme tekniklerinde hasta pozisyonlandırması esnasında oluşan hatalar nedeniyle boyutsal
ölçümlerde değişiklik meydana gelebilir. Bu durum, klinik pratikte görüntüler üzerinden yapılan
ölçümlerde hatalara yol açar. Bu çalışmanın amacı, insan kuru mandibulaları üzerinde yapılan
bukkal ve lingual kortikal kemik kalınlığını konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (KIBT) görüntüleri
üzerinde yapılan ölçümlerle karşılaştırmak, farklı kafa pozisyonlandırmasının KIBT ölçümlerine
olan etkisini değerlendirmektir. Ayrıca KIBT ölçümlerinin fiziksel ölçümlere göre oluşan
farklılığın diş türü (anterior-premolar-molar) ve çene yönü (sağ-sol çene) etkisini incelemektir.
Çalışma için 26 insan kuru mandibulasında, ilgili alanlarda guta perka yardımı ile referans noktalar
belirlendi. Ön-arka ve sağ-sol yönde (10o açılama) farklı pozisyonlarda mandibulaların KIBT
görüntüleri elde edildi. Mandibula ve radyografik görüntüler üzerinde, bukkal ile lingual kortikal
kemiğin kalınlık ortalalamaları hesap edilerek, birbirleri arasındaki ortalama farklar belirlendi.
Ölçümler iki gözlemci tarafından yapıldı ve 15 gün sonra ölçümlerin % 15’i tekrarlandı. Elde
edilen veriler istatistiksel olarak analiz edildi. Analiz için verilerin dağılımları Shapiro-Wilk testi
ve normallik grafikleri ile incelendi. Ölçümler ortalama ± standart sapma (ort±ss) ve ortanca
(değişim aralığı: DA) ile özetlendi. Veriler ANOVA testi ile analiz edildi. Ölçümlerin fiziksel
ölçümle uyumu ve gözlemci-içi ile gözlemciler arası uyumu sınıf-içi korelasyon katsayı (SKK) ile
incelendi. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edildi. KIBT ölçümlerinin, fiziksel
ölçümlerden istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlendi. Bukkal ve lingual kortikal
kemik kalınlığı için sırasıyla 0,005-0,203 mm ve 0,004-0,183 mm 'lik ortalama farklılıklar tespit
edildi. KIBT ölçümleri, anterior ve premolar bölgede fiziksel ölçümlere göre daha yüksek
bulunurken molar bölgede daha düşük ölçüldü. Dişlerin konumuna göre değerlendirildiğinde ise
sağ-sol çenede birbirinden anlamlı düzeyde farklı olmadığı görüldü. Gözlemci-içi ve gözlemciler
arası yüksek uyum gözlendi. KIBT ölçümlerinin doğruluğu ve güvenilirliği üzerine, kafanın farklı
pozisyonlanmasının bir etkisi görülmedi. Fiziksel ölçümlerle karşılaştırıldığında KIBT ölçümleri
istatiksel olarak anlamlı farklılık göstermesine rağmen bu farklılık ≤ 0,2 mm olup, klinik olarak
kabul edilebilir düzeyde olduğu ve bukkal ve lingual kortikal kemik kalınlığını değerlendirmek için
güvenle kullanılabileceği sonucuna varıldı.
Anahtar Kelimeler : KIBT, kortikal kemik kalınlığı, kafa pozisyonlandırma, mandibula