YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE KÜLTÜREL ÖĞELERİN ETKİSİ VE BU ÖĞELERİN YABANCI DİL KİTAPLARINDA UYGULANIŞ BİÇİMİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yasemin ÇETİNKAYA

Danışman: ŞERİF ORUÇ

Özet:

Globalleşen dünyada bir köy uzaklığı kadar mesafe oluşan ülkeler arasında artık mecburi bir iletişim ihtiyacı doğmuştur. Önceden diğer ülkelere gidip-gelmek veya o ülkelere ait bilgilere bir tuş yakınlığında ulaşabilmek ütopya gibi algılanırken, şimdi artık bunun gerçekleştiğini görüyoruz. Tabiî ki başka ülkeleri tanımaya başlamak ve onlarla çeşitli ortaklıklara girmek beraberinde iletişimsel problemleri de getirdi. Her şeyden önce diğer ülkelerle iletişim kurup anlaşabilmek için o ülkeye ait dili bilmek zorunluluğunu doğurdu. Dil bilmek bir süre sonra yetmez oldu. Çünkü ne söylediğin değil, karşındakinin söylediklerinden ne anladığıyla ilgili kaotik durumlar ortaya çıktı. Sadece dili öğrenmenin anlaşmak için yeterli olmadığı tespit edildi. O dile ait kültürel öğeler veya kültüre ait doğrular ve yanlışlar da insanları etkiledi. İnsanlar arasında düzgün bir ilişkinin oluşabilmesi için, doğru bir iletişimin kurulması gerekiyordu. Dil öğrenme ihtiyacına bağlı olarak, dil öğreticilerinin gerekliliği ortaya çıktı. Zamanla bu, bir sistematik duruma kavuştu. Dil neydi? Nasıl öğretilmeliydi? Kurallar nasıl konulmalıydı? v.b. sorularla yıllarca değişik metot ve yöntemler oluştu. Çünkü insan gelişiminin tarihiyle birlikte, dil öğretimi ve öğrenimiyle ilgili de farklılıklar oluştu. Her tespit edilen metotda bir eksiklik fark ediliyor ve yapılan düzeltmeler sonucunda yine ortaya yeni bir öğretim metodu çıkıyordu. İşte ben bu hazırlamış olduğum tezimde, 20. yy.'ın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkmış olan Interkulturelle Methode'yi yabancı dil öğretimi bağlamında ortaya koymaya çalıştım. Dil öğretimi geniş bir derya. Bir çok faktörü bünyesinde topluyor ve bu faktörler birbirini etkileyebildiği oranda başarılı oluyor. Dili oluşturan faktörler arasında dört beceri'de denen okuma, yazma, dinleme ve konuşma yer almaktadır. Bu faktöre beşinci ve önemli bir madde olarak kültür'de katılmıştır. Çünkü uzmanlar anlamışlardır ki, dilini öğrendiğimiz ülkenin kültürüne ait bilgilere sahip olamazsak tam bir iletişim sağlanamayacaktır. Bu tezde bundan yola çıkarak yabancı dil öğretiminde, kültürel farklılıklardan doğan hataların neler olduğunu, bu hataların giderilmesi için neler yapılması gerektiğini, kültürel öğelerin yabancı dil kitaplarında yer alma zorunluluğunun nedenleri Interkulturelle Methode kapsamında sunulmaya çalışılmıştır. Asıl konuyu verebilmek için şu bölümler hakkında da açıklamaya gereksinim duyulmuştur. I. bölümde Dil nedir?, anadil ve yabancı dil nedir? kavramlarının terimsel anlamları verilmiştir. Farklı alanlardaki bilim adamlarının tanımları verilmiştir. Ana dil ve Yabancı dil bağlamında Dil edinimi ve Dil öğrenimi konularına açıklık getirilmiştir. II. bölümde I. Bölüme uygun olarak iki dilli çocuklar'dan bahsedilmiştir. Yani iki farklı dil içinde büyümüş çocuklar ve özellikleri, onların yaşadıkları avantajlar ve dezavantajlar aktarılmaya çalışılmıştır. III. bölümde Kültür, Kultur-Dil ilişkisi ve Ülke bilgisi verilmiştir. Burada amaç; kültürün dile, dilin de kültüre etkilerini sunmaktır. IV. bölüme İletişimle giriş yapılmıştır. Bu bağlamda hem bedensel, hem de düşünsel iletişimin farklılıkları ve benzerlikleri sunulmuştur. V. bölümde artık asıl konuya giriş yapılmıştır. Interkulturelles Lernen başlığıyla metodun özelliklerine doğru yol alınmıştır. 'Kültürlerarası' ne demektir? Neyi ifade eder? Nelerden etkilenir? Kriterleri nelerdir? gibi sorulara cevap aranmıştır bir nevi. Bu bağlamda dilini öğrendiğimiz ülkenin kültürü yanında ülke bilgisinin önemi de vurgulanmıştır. Kültürel farklılıklardan dolayı insanların yaşadıkları yanlış anlamalar ve en önemlisi Kültür Şoku verilmiştir. Kültür şokuyla ilgili yaşanmış örnek olaylar aktarılmıştır. VI. bölümde artık metot hakkında bilgi verilmiştir. Metodun ne olduğu ve neden kullanılması gerektiği izah edilmiştir. Akabinde Interkulturelle Methode'nin kuralları ve özellikleri verilmiştir. VII. bölümde Interkulturelles Methode'ye göre yazılmış kitap incelemeleri sunulmuştur. Farklı kitaplardan, farklı kültürlere ait bilgiler içeren resimler ve değerlendirmeleri verilmiştir. VIII. ve son bölümde ise tez konusuyla ilgili, Anadolu Liselerinin birinci yabancı dili Almanca olan okullarında uygulanan anket değerlendirmeleri verilmiştir.