Toplu konutlarda konut topluluğu ölçeğinde bir değerlendirme yöntemi önerisi: TOKİ Ankara örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: EMİNE ÖZBİLEN

Danışman: SARE SAHİL

Özet:

Günümüzde toplu konut üretimi şehirlerimizin vazgeçilmez parçası haline gelmiş ve şehirlerin geleceğini yönlendirecek kadar etkin olmuştur. Avrupa'da Sanayi Devrimi ile başlayan toplu konut uygulamaları ülkemizde 1870 yılında başlamıştır. Daha sonra tüm Türkiye'de yüzlerce uygulama yapılmış ancak 1984 yılında kurulan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) ile toplu konut uygulamalarında yeni bir dönem başlamış ve yoğun uygulamalar nedeniyle bu dönem tüm toplu konut uygulamalarının dikkat çekmesine neden olmuştur. Bu yoğun yapılaşma şehirlerimizin geleceği ile ilgili bir endişeye neden olmaktadır. Bu endişeler ancak yapılaşmanın iyi planlanması ve gerek çevre gerekse üretilen konutlarda tasarım ve yapım kalitesinin ön plana çıkmasıyla giderilebilecektir. Ülkemizdeki toplu konutların durumunu görmek ve iyileştirebilmek için toplu konutların tasarımında uyulması gereken yönetmelikler, standartlar, özellikler vb'ne ne derece uyulduğunun incelenmesi gerekmektedir. Bu amaçla yapılan bu çalışma konunun çok kapsamlı olması nedeniyle toplu konutları sadece konut topluluğu ölçeğinde ve fiziksel özellikleri ile bir mimar gözüyle ele almış ve bu bağlamda toplu konutlarda konut topluluğu ölçeğinde tasarım sınırlarını derleyen bir değerlendirme yöntemi geliştirilerek, birkaç toplu konut alanında, geliştirilen yöntemin uygulanması ve böylelikle hem geliştirilen yöntemin test edilmesi hem de bu ölçekteki alanların etkili kullanımına yönelik çözüm önerileri geliştirilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada belgesel tarama ve internet tarama veri toplama yöntemleri ve alan çalışması ile nicel bir metod uygulanmıştır. Alan çalışması için büyük ölçüde ülkemizdeki konut açığını kapatma görevini üstlenen ve pek çok eleştiriye hedef olan TOKİ toplu konut uygulamaları ele alınmış ve TOKİ'nin yoğun konut üretimi yaptığı Ankara Kenti'nde konut topluluğu ölçeğinde Turkuaz, Örencik ve Eryaman 6. etap projeleri üzerinde alan çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ve bundan önce yapılan çalışmalarda da aslında toplu konut uygulamalarındaki sorunların çözümünde yararlanılacak yol gösterici bulgulara ulaşılmıştır. Ancak önemli olan toplu konut üreticilerinin yapılan akademik çalışmaları değerlendirerek uygulamalarında iyileştirmeye gitmeleridir.