Sediment çökeltim havuzları, tuzaklama verimliliği ve Türkiye'deki uygulamaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: FATİH VEHBİ ARSLAN

Danışman: MÜSTEYDE BADUNA KOÇYİĞİT

Özet:

Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaygın olarak uygulanmakta olan açık kanal şebekeleri yerine basınçlı borulu sulama şebekelerinin kullanımı gündeme gelmiştir. Bu sisteme geçerken ekonomik olarak mevcut açık kanal sulama şebekelerinden yararlanabilmek için akımda bulunan rusubatın borulu sistemin gerektirdiği seviyelere azaltılması gerekmektedir. Bunun için borulu sisteme geçiş yapılacak şebekelerde mevcut çökeltim havuzlarının tuzaklama verimliklerinin yeniden tespiti ve değerlendirilmesi lazımdır. Bu çalışma kapsamında literatürde çökeltim havuzları tuzaklama verimliliğinin belirlenmesi için geliştirilmiş olan çeşitli formüller incelenmiş, Türkiye'de açık kanal sulama şebekelerinde yer alan iki çökeltim havuzunda akımda taşınan rusubat ölçümleri yapılmış ve bunların tuzaklama verimlilikleri hesaplanmıştır. Ölçümlerden ve literatürdeki yaklaşımlardan elde edilmiş tuzaklama verimlilikleri karşılaştırılmıştır. Literatürdeki bağıntıların ölçüm değerlerinden elde edilen verimliliklerden çok farklı değerler verdiği belirlenmiştir. Bunun nedeninin ise arazide heterojen yapıda daha ince danelerin olması, akımın türbülanslı olması, akım hızının üniform olmayışı, işletim sırasında havuz tabanında biriken sedimentin akım derinliği, hız dağılımı gibi büyüklükleri etkilemesi, kesit şeklinin pratikte basit dikdörtgen kesitten az da olsa farklı olması ve havuz uzunluğu ile akım derinliği arasındaki oranın verimliliği etkilemesi şeklinde olduğu gözlemlenmiştir.