Taraxacum Offıcınale Bitkisinin Fitoterapi Yönünden Değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sümeyra Sevin

Danışman: İLHAN GÜRBÜZ

Özet:

Asteraceae familyasına ait olan Taraxacum cinsinin pek çoğu Akdeniz ülkelerinde yaygın olmakla birlikte, dünyada yaklaşık olarak 2000 kadar türü bulunmaktadır. Fitoterapi açısından ön plana çıkan bir tür olan Taraxacum officinale Weber ex Wigg., Asya ve Avrupa nın sıcak bölgelerinde yaygın olarak yetişen, sarı çiçekli ve çok yıllık bir bitkidir. Testere yapraklarına istinaden pek çok ülkede Dandelion olarak adlandırılmaktadır. Bitki, halk arasında ilk olarak karaciğer hastalıklarında kullanılmaya başlanmış; zamanla dispepsi, üriner sistem hastalıkları gibi birçok hastalıkta da kullanıldığı görülmüştür. Yıllar geçtikçe üzerinde yapılan araştırmalarda, içeriğindeki fenolik bileşikler, terpenoitler gibi maddelere bağlı olarak farklı biyoaktivitelere sahip olduğu görülmüştür. Bitkinin fitoterapide iştahsızlık, dispepsi, karaciğer, safra, böbrek ve romatizma rahatsızlıklarında kullanıldığı kayıtlıdır. Söz konusu şekilde fitoterapide kullanıldığında ciddi bir yan etki göstermediği ve toksik etki oluşturmadığı belirlenmiştir. Tedavi edici etkisinin yanısıra taze yaprak, çiçek ve köklerinin gıda olarak da kulanıldığı bilinmektedir. Türkiye de T. officinale ye ait çok sayıda kayıt olmasına karşın bitkinin ülkemizde doğal olarak bulunmadığı ve bu kayıtların yanlış tayinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Türkiye de ve dünyada birçok preparat içerisinde bulunmasına rağmen, ülkemizde bitkisel ilaç niteliklerine sahip bir preparatın henüz olmadığı da görülmektedir. Bu bitkinin biyolojik aktivite çalışmaları göz önüne alındığında, bitkisel ilaç formatına getirilmesi halinde, yaygın olarak görülen karaciğer ve safra hastalıkları başta olmak üzere pek çok hastalık tedavisinde etkin olabileceği değerlendirilmektedir.