Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mahmut Ozan Toksoy
Danışman: Figen Tırnaksız
Özet:
Rasajilin mesilat, Parkinson hastalığı tedavisinde kullanılan bir ilaç olup Türkiye ilaç
pazarında oral tablet formülasyonları bulunmaktadır. Oral kullanıma bağlı karaciğer ilk geçiş
etkisine uğrar ve biyoyararlanımı düşer. Beyin kan dolaşımından bir bariyerle ayrılmıştır.
Bu bariyer birçok molekülün beyne geçişini engellemektedir. Katı lipit nanopartiküller nano
boyuttaki lipit yapıları nedeniyle beyne hedeflenebilmeleri açısından sıklıkla kullanılan
sistemlerdir. Beyin merkezli hastalıklarda öncelik, kan-beyin bariyerini aşabilmektir. Nazal
uygulama bu yöntemlerden birisidir. Oral ve parenteral yola alternatif olarak gösterilir.
İlaçları nazal yoldan uygulamanın; karaciğerin ilk geçiş etkisinden kurtarmak, ilaçların hızla
emilip biyoyararlanım artışı sağlamak ve beyne hedefleme imkânı sağlamak gibi avantajları
bulunmaktadır. Ancak buruna uygulanan sistemlerin bu bölgede kalış süreleri, mukosilier
hareketlerden dolayı kısadır. Bu olumsuzluğu gidermek için mukoadezif jeller
geliştirilmiştir. Çalışmada rasajilin mesilat içeren katı lipit nanopartiküller hazırlanmış ve
ısıya duyarlı mukoadezif jel sistemi ile birleştirilmiştir. Geliştirilen formülasyonda
karakterizasyon çalışmaları yapılmıştır. Katı lipit nanopartiküller hazırlanırken bileşen
oranlarının belirlenmesi için deney tasarımı yapılmıştır. Geliştirilen formülasyonun
uygulanabilirliği açısından akış ve viskozite çalışmaları gerçekleştirilmiştir. İn vitro ve ex
vivo ortamlarında salım ve mukozadan geçiş çalışmaları yapılmış, stabilitesi incelenmiştir.
Çalışmalar sonunda geliştirilen formülasyonun uygulanabilirliğinin kolay olduğu, rasajilin
mesilatın karaciğer ilk geçiş etkisinden nazal uygulama ile kurtarılabileceği, bunun yanında
nazal olfaktori bölgeden de emilerek doğrudan beyne geçebileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler : Katı Lipit Nanopartikül, Mukoadezyon, Rasajilin Mesilat, Ex-Vivo Geçiş, Beyne Hedefleme, Nazal İlaç Verilişi