Ortaokul Matematik Öğretmen Adaylarının Tasarladıkları Model Oluşturma Etkinliklerinin İncelenmesi ve Bu Etkinliklerin Öğretim Sürecinde Kullanımlarına İlişkin Görüşleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zehra Taşpınar Şener

Danışman: YÜKSEL DEDE

Özet:

İhtiyacımız olan bilgiye anında erişebilme olanağına sahip olduğumuz günümüz dünyasında, matematik eğitiminde bireylerden beklenen, karşı karşıya kaldığı problem durumunda uygun çözümler sunabilmesidir. Bu doğrultuda, matematiksel modellemenin günümüz öğretim programlarında çok önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Literatüre bakıldığında, matematiksel modellemenin sınıf ortamına daha çok etkinlikler yoluyla aktarıldığı görülmektedir. Fakat maalesef, sınıf ortamlarında matematiksel modellemeye yönelik etkinlikler etkili bir şekilde kullanılmamakta, öğretmenlerin ve öğrencilerin matematiksel modellemeye yönelik yeterli deneyimi olmadığı bilinmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, ortaokul matematik öğretmen adaylarının geliştirdikleri model oluşturma etkinliklerinin özelliklerini ve öğretmen adaylarının etkinliklerin öğretim sürecinde kullanımlarına ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın modelini, çok katlı öğretim deneyimleri oluştururken, katılımcılarını ise, ortaokul matematik öğretmenleri ve 7. Sınıf öğrencileri olmak üzere 2 farklı örneklem grubu oluşturmuştur. Süreç boyunca öncelikle öğretmen adaylarına teorik matematiksel modelleme dersi ile birlikte literatürde yer alan etkinlikler ve model oluşturma etkinlikleri tanıtılmıştır. İlerleyen aşamalarda, öğretmen adaylarının ortaokul 7. Sınıf kazanımlarına uygun model oluşturma etkinlikleri tasarlamaları ve tasarımların geliştirilmesi gerçekleştirilmiştir. Tasarlanan uygun etkinlikler, 7. Sınıf öğrencilerine uygulanarak, uygulamalar video ile kayıt altına alınmış ve bu kayıtlar tasarımcı öğretmen adaylarına izletilerek etkinlikleri yeniden tasarlamaları sağlanmıştır. Elde edilen bu ses ve video kayıtları ile, tasarlanan etkinliklerin model oluşturma etkinliği tasarım ilkeleri ve modelleme sürecine yönelik değerlendirmesi yapılmış, ayrıca bu video kayıtları tasarımı yapan öğretmen adaylarına izletilerek, tasarladıkları etkinlikleri tespit ettikleri sorunlara göre yeniden dizayn etmeleri sağlanmıştır. Veriler, video ve ses kayıtları, yazılı dökümanlar, gözlem formu ve görüşme formları aracılığı ile toplanmıştır. Toplanan bu veriler tümdengelimsel analiz ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, çalışmanın başında öğretmen adaylarının matematiksel modellemeye yönelik ön bilgilerinin olmadığı, fakat çalışmanın sonunda matematiksel modellemeye yönelik kavramları doğru anladıkları ve en genel modelleme sürecini içerecek şekilde etkinlik tasarlayabildikleri belirlenmiştir. Tasarladıkları etkinliklerde tasarım ilkelerinden bir ya da birkaçının bulunmadığı belirlenmiştir. 7. Sınıf öğrencileri ile yapılan uygulama videolarını izleyen tasarımcı öğretmen adaylarının etkinliklerinin eksikliklerine yönelik doğru tespitler yapabildikleri, fakat eksikliklere yönelik değişiklikleri genel anlamda tanıtıcı pasaj ve hazırlık soruları ile gidermeye çalıştıkları görülmüştür. Çalışmadan elde edilen etkinliklerin, modelleme etkinliklerini uygulamak isteyen eğitimcilere, içerdiği beceri ve ilkelerin bilinmesi ile örnek oluşturabileceği düşünülmektedir.