Major depresif bozukluk hastalarında serum S100B ve CD163 düzeylerinin kognitif fonksiyonlarla ilişkisi ve ssrı tedavisine bağlı olası değişimlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, TIBBĠ FARMAKOLOJĠ ANABĠLĠM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYDIN SİNAN APAYDIN

Danışman: Süreyya Barun

Özet:

Majör Depresif Bozukluk (MDB); yüksek iĢlevsellik kaybı ile iliĢkili, duygulanım, yemeuyku-

cinsel alandaki ve biliĢsel bozukluklar ile kendine gösteren bir ruhsal bozukluktur.

Psikososyal, biyolojik ve genetik etkenlerin etiyopatogenizinde rol aldığı düĢünülmekle

beraber, etiyolojisinde inflamatuvar süreçlerin de rol alabileceği düĢüncesi gündeme

gelmiĢtir. Mikrogliada sentezlenen CD163 ile yapılan psikiyatrik çalıĢmalarda depresyon

tedavisine yanıt ile birlikte düĢme eğilimi gösterdiği ve nörolojik çalıĢmalarda nörokognitif

defisit ile iliĢkili olabileceği, nöroinflamasyon durumunda astrositlerden eksprese edilen

S100B‟nin de depresyondaki hastalarda astrositlerin harabiyetini destekler Ģekilde serum

ve BOS‟da miktarının artmıĢ olduğu bulunmuĢtur. ÇalıĢmamızda 29 MDB hasta ve 26

sağlıklı kontrol çalıĢmaya alınmıĢtır. MDB grubunda Ġz Sürme testinin B kategorisinde ve

sayı dizisi öğrenme testinde sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı fark mevcuttu (p=0,00)

ve CD163 seviyeleri açısından MDB hasta grubunda tedavi öncesi ortanca değeri 17,50

(min-maks:7,50-59,50; %25-75:14,05-20,85), sağlıklı kontrol grubunda 12,95 (min-maks:

7,30-20,90; %25-75:11,25-15,30) olarak saptandı. Her iki grup arasında istatistiksel olarak

anlamlı fark mevcuttu (p=0,001). SSRI tedavisinin 3. ayında incelenen sonuçlarda

tedavisiz dönem ile karĢılaĢtırıldığında Stroop 1 (p=0,037), Stroop 4 (p=0,048), Stroop 5

(p=0,035) alt kategorilerinde ve Ġz Sürme Testi A formu (p=0,023) B formu (p=0,000) ve

Sayı Dizisi Öğrenme testinde (p=0,000) istatistiksel olarak anlamlı fark mevcuttu. Ayrıca

tedavi sonrası CD163 değeri ortalaması 14,20 (min-maks: 4,50-43,60;%25-75: 12,35-

18,95) olarak saptandı. Her iki grup arasında belirgin bir fark olmamakla birlikte sınırda

bir anlamlılık söz konusuydu (p= 0,054). S100B değerleri açısından bütün gruplarda

istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı (p>0,05). NörobiliĢsel testler ile CD163

seviyeleri arasında da korelasyon tespit edilmedi. Bu çalıĢmadan elde edilen bulgular ile

MDB‟de nöroinflamasyonun hastalık belirtilerine sebep olabileceği, antidepresan tedavinin

bu tabloyu düzeltebileceği düĢünülebilir. Yeni çalıĢmalarla MDB tedavisine yönelik

nöroinflamasyonu önleyebilecek ilaçların bulunması planlanabilir.

Anahtar Kelimeler : Majör Depresif Bozukluk, CD163, S100B