Bilgisayarsız bilgisayar bilimleri etkinliklerinin soyutlama becerisine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EZGİ GÜN

Danışman: TOLGA GÜYER

Özet:

Bu araştırmanın amacı, bilgisayarsız bilgisayar bilimleri etkinliklerinin öğrencilerin soyutlama becerileri üzerindeki etkisini belirlemektir. Yakınsayan paralel desene göre kurgulanan çalışmada nicel veriler soyutlama becerisi testinden, nitel veriler ise, yapılandırılmamış gözlemden ve görev tabanlı görüşmelerden elde edilmiştir. Bu doğrultuda, öncelikle soyutlama becerisini bağımsız olarak ölçmeye imkan verecek alternatif bir değerlendirme aracı oluşturulmaya çalışılmıştır. Genelleme ve modelleme göstergelerine göre oluşturulan taslak 28 madde için uzman görüşleri alınmış, daha sonra 8. sınıfta öğrenim gören 598 öğrenciye uygulanmıştır. Faktöriyel analizler ve madde analizlerinin sonucunda 8 madde çıkarılmıştır. Nihai soyutlama becerisi testi tek faktörlü 20 maddeli bir yapıya sahip olmasının yanı sıra KR-20 güvenirliği 0,79 olarak hesaplanmıĢtır. Hazırlanan test, deney (N=49) ve kontrol gruplarına (N=53) hem eğitimin öncesinde hem de sonrasında uygulanmıĢtır. 6 hafta boyunca deney grubu mevcut öğretim programına ek olarak 11 adet bilgisayarsız bilgisayar bilimi etkinliğiyle, kontrol grubu ise yalnızca mevcut öğretim programıyla eğitim görmüĢtür. Her bilgisayarsız bilgisayar bilimi etkinliğinden sonra 10 öğrenci ile etkinlik içeriğine benzer görevlerin verildiği görev tabanlı görüşmeler yapılmış, bu esnada gözlem formları doldurulmuştur. Bu formlar rubrikler yardımıyla puanlanmıştır. Yapılan puanlamalar yatay (etkinliklere göre soyutlama becerisi adımları) ve dikey (soyutlama becerisi adımlarına göre etkinlikler) olmak üzere iki şekilde analiz edilmiştir. Nicel verilerin analizinde ANCOVA ve t testi kullanılmıştır. ANCOVA bulguları, gruplar arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark oluştuğunu ve bu farkın etki büyüklüğünün η2=0,053 düzeyinde olduğunu göstermiştir. Yani, bilgisayarsız bilgisayar bilimi etkinlikleri öğrencilerin soyutlama becerisine orta düzeye yakın büyüklükte etki etmiştir. Yatay analiz sonuçlarından yola çıkarak, öğrencilerin soyutlama becerisinin bazı adımlarında (örüntü tanıma, problemi yapılandırma, formülle ştirme, matematiksel model seçme, grafik gösterimleri kullanma, gerçek hayat durumu ile karşılaştırarak kontrol etme) gözlenen gelişimlerin bu anlamlı farkı ortaya çıkardığı düşünülmektedir. Dikey analiz sonuçlarına göre, bilgisayarsız bilgisayar bilimi etkinliklerini düzenlemeye yönelik verilen önerilerin yanı sıra bilgi işlemsel düşünme becerisi kapsamında ele alınan soyutlama becerisinin kavramsal çerçevesiyle ve bilgisayarsız bilgisayar bilimi etkinliklerini uygulayacak öğretmen veya araĢtırmacılara uygulamayla ilgili önerilerde bulunulmuĢtur