Probleme ve işbirliğine dayalı çevrimiçi öğrenmenin öğrenci başarısı, motivasyonu ve memnuniyetine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: BETÜL ÖZAYDIN ÖZKARA

Danışman: HASAN ÇAKIR

Özet:

Bu çalışmanın amacı çevrimiçi ortamda probleme ve işbirliğine dayalı öğrenme yöntemi ile çevrimiçi ortamda problem temelli bireysel öğrenme yöntemi uygulanan öğrencilerin akademik başarılarını, motivasyonlarını, memnuniyetlerini karşılaştırmak, öğrencilerin öğrenme ortamına katılımları ve yöntem kullanımları hakkındaki düşüncelerini etkileyen faktörleri ortaya çıkarmaktır. Çalışma, araştırma topluluğu çerçevesindeki ilkeler dikkate alınarak karma yöntem ile gerçekleştirilmiştir. Nicel kısımda ön test - son test eşleştirilmiş kontrol gruplu seçkisiz desen kullanılırken nitel boyutta gömülü kuram (grounded theory) kapsamında, açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama yapılmıştır. Nicel verileri toplamak için Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği, E-Öğrenme Sürecine İlişkin Memnuniyet Ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen başarı testi kullanılmıştır. Nitel veriler ise dört farklı zamanda gerçekleştirilmiş olan yarı yapılandırılmış görüşmeler ve yansı raporları ile toplanmıştır. Çalışma, Grafik Animasyon kursu kapsamında gerçekleştirilmiştir. Sekiz hafta süren kurs 2014 - 2015 Bahar Yarıyılında Akdeniz Bölgesinde bulunan bir devlet üniversitesindeki meslek yüksekokulunda ders veren öğretim elemanlarının yaptığı duyurular sonucunda kursa katılan ve kursu tamamlayan 30 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Öğrenciler okudukları bölümler, cinsiyetleri, öğrenme stilleri, genel not ortalamaları, başarı testi puanları ve motivasyon ölçeğinden aldıkları puanlar açısından homojen olacak şekilde deney grubuna ve kontrol grubuna yansız olarak atanmışlardır. Deney grubuna atanan 15 öğrenci, probleme ve işbirliğine dayalı çalışırken kontrol grubunda bulunan 15 öğrenci problem temelli bireysel çalışma gerçekleştirmiştir. Çalışma sonunda; başarı ve memnuniyet açısından gruplar arasında anlamlı farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Motivasyonun ise deney grubunda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Çevrimiçi öğrenme ortamında derse katılımı; kişisel yaklaşımlar, oluşan değişiklikler ve ortama bağlı özellikler olmak üzere üç ana faktörün etkilediği görülmüştür. Kişisel yaklaşımlar; katılımcıların çevrimiçi ortam hakkındaki genel düşüncelerini içermekte olup, bu ortamı nasıl nitelendirdikleri, bu ortam için nelerin gerekli olduğu, neden bu ortamda çalışmayı seçtikleri ve etkileşim düzeylerini içermektedir. Oluşan değişiklikler; öğrencilerdeki motivasyon ve memnuniyet etkenleri ile düşünce değişimlerini, ortama bağlı özellikler ise çevrimiçi ortamın beğenilen ve istenmeyen özelliklerini ifade etmektedir. Katılımcıların belirlenen yöntemle çalışma durumunu da yine kişisel yaklaşımlar, oluşan değişiklikler ve ortama bağlı özellikler olmak üzere üç ana faktörün etkilediği görülmüştür. Kişisel yaklaşımlar; kullanılan öğrenme yöntemi hakkındaki olumlu ve olumsuz nitelendirme, memnuniyet durumu ve yöntem tercihinden oluşmaktadır. Oluşan değişiklikleri; motivasyon ve memnuniyet etkenleri ile düşünce değişimi ve ortama bağlı özellikleri ise kullanılan yöntemin avantaj ve dezavantajları oluşturmaktadır. Çalışma sonunda ulaşılan veriler, çevrimiçi öğrenme sürecinde araştırma topluluğu ilkelerinin önemli olduğunu göstermektedir. Bu nedenle çevrimiçi ortamda ders tasarımı yapan öğretim elemanlarının bu ilkeleri dikkate alması önerilebilir. Çevrimiçi ortamda motivasyon ve memnuniyeti olumlu yönde etkileyen işbirliğine dayalı öğrenme yönteminin kullanımı teşvik edilebilir. İşbirliğine dayalı öğrenme yönteminin uygulanması sürecinde öğretim elemanın, öğrencilere sorumluluklarını hatırlatması sağlanarak, eşit katkı yapmaları sağlanabilir.