Parlayıcı, patlayıcı ve yanıcı maddelerin depo modellemesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: YELDA ALTINCI

Danışman: KIRALİ MÜRTEZAOĞLU

Özet:

Dünyada ve ülkemizde, parlayıcı, patlayıcı sıvı ve gazların depolanmasında gerekli ve yeterli önlemler alınmazsa, patlamaların sebep olduğu mal ve can kayıpları artacaktır. Bu patlamalar, yakıt tanklarının alev alması, LPG taşıyıcı tanker patlamaları, petrol boru hatlarında meydana gelen felaketler şeklinde ortaya çıkmaktadır. Ancak, patlama üçgeni olarak adlandırılan alev alabilen madde, oksijen (hava) ve ateş kaynağının aynı anda bir arada bulunmaması halinde patlama meydana gelmemektedir. Bu sebeple, bu girdilerden birinin ortamdan uzak tutulması, bu tip felaketlerin oluşmasını engellemek için bir anahtar halindedir. Bu amaçla, bu tez çalışmasında, depo içinin alüminyum yüzük veya perfore edilmiş küreler ile doldurulması veya depo iç çeperinin, kaplama malzemesi ile 3600 kaplanması şeklinde depo modelleme sistemleri irdelenmektedir. İkinci sistem ancak depo imalatı sırasında uygulanabildiğinden, mevcut depolara uygulanması mümkün olmadığından ve kullanılan depoların değiştirilmesi ve ciddi bir maliyet oluşturması sebepleriyle birinci depo modelleme sistemine odaklanılmıştır. Standart depolar ile modellenen depolardaki yakıtların laboratuvar testleri yapılmıştır. Bu testlere ilaveten depolara uygulanan test ve analizlerde, depolarda BLEVE oluşması için yakıt buharı ile dolu tankere G 3 tüfeği 7,62x51 kalibre mermiyle ateş edilmiş, UEL ve LEL değerleri arasında kalacak şekilde yakıt doldurulmuş depo jet taşı ile kesilmiş, oksijen kaynağı ile doldurulmuş ve yangın ortamında bırakılmıştır. Depo modelleme sistemi 1 ile gerçekleşmesi beklenen BLEVE patlaması engellenmiştir. Ayrıca, taşıma sırasında yakıtın depo içinde çalkalanmasıyla tankerlerde denge sorunu yaratan ve işletme hızını düşüren olumsuzluklar depo modelleme sistemiyle minimuma indirilmektedir. Böylece, yakıt tankerlerinin şehir içi 30 km/saat, şehirlerarası 50 km/saat ve otoyollarda 60 km/saat olan seyir hızı artırılabilmektedir.