Kapısız A., Baş E.
Sağlık Akademisyenleri Derneği/15. Uluslararası Sağlık Ve Hastane Yönetimi Kongresi (15 Th Hsyk'24 International Congress On Healthcare And Hospital Management, Aralık 2024
-
Ödülün Kapsamı:
Bilimsel/Mesleki Çalışmalardan Alınan Ödül
-
Ödül Türü:
Bilimsel Çalışmaları Nedeniyle Kurum veya Organizasyonlar Tarafından Verilen Ödül
-
Ödül Veren Ülke:
Türkiye
-
Ödülü Veren Organizasyon:
Sağlık Akademisyenleri Derneği/15. Uluslararası Sağlık Ve Hastane Yönetimi Kongresi (15 Th Hsyk'24 International Congress On Healthcare And Hospital Management
-
Araştırma Alanları:
Sağlık Bilimleri
-
Ödülün Tarihi:
Aralık 2024
-
Açıklama:
<p>Yoğun Bakımda Yatan Hasta Profiline Göre Üretilen Ortalama Tıbbi Atık Miktarının ve Etkileyen
Faktörlerin Belirlenmesi
Dr. Öğr. Üyesi Alparslan KAPISIZ- Elif BAŞ
Trabzon Fatih Devlet Hastanesi- Trabzon, TÜRKİYE
Özet
Giriş: Dünya genelinde insan nüfusunun artması, sanayi ve teknolojinin hızla gelişmesi atıkların tür ve
miktarında önemli artışlara neden olmaktadır. Hastaneler atık üreten kurumların %2’sini oluşturmasına
rağmen, ortaya çıkan atık miktarının %77’sinden sorumludur. Çoğunluğu sağlık bakım kuruluşları
tarafından üretilen tehlikeli atıklar, pay oranı az olmasına rağmen, niteliği yönüyle etkin yönetim süreçleri
gerektirir. Tehlikeli sınıfta yer alan tıbbi atıklar, çevre ve halk sağlığına olan etkilerinin yanı sıra maliyeti
artırmaları nedeniyle hastane yönetimi alanında önemli sorunlardan biridir. Genel atık türlerinden farklı
olarak yaralanma ve enfeksiyon riski barındırması nedeniyle, toplanmasından bertarafına kadar gelişen
tüm süreçler sistematik şekilde yönetilmelidir. Sağlık kuruluşlarında uygulama farklılıkları olabilmesine
rağmen, WHO tarafından konuya yönelik geliştirilen standartlar atık yönetiminin temelini
oluşturmaktadır. Bu bağlamda kuruluşların; atıkların minimizasyonu, kaynağında doğru ayrıştırma,
depolama ve bertarafına varan atık yönetim planları oluşturma sorumlulukları vardır. Atık yönetiminin
komplike süreçleri ve konunun taşıdığı önem uzun yıllardır araştırmalara konu olmasını sağlamıştır.
Konuya yönelik yapılan çalışmalar incelendiğinde genel olarak; atık yönetim süreçleri, hastanelerde çalışan
personellerin atık yönetimi bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi, yatak başı- hasta başı tıbbi atık miktarının
retrospektif olarak belirlenmesi ve bertaraf süreçleri alanlarına yoğunlaşıldığı görülmektedir. Hasta sayısı
dikkate alınsa da hasta profili özelinde miktar belirlemesi yapıldığına rastlanmamıştır. Oysa hastaya ait
olan bazı faktörler atık miktarını belirleyici rol oynayabilir. Hastanın sahip olduğu profil özellikleri; yapılan
müdahaleler, girişimler ve işlemlerinin, sonuç olarak hastaya ait tıbbi atık miktarının artmasına neden
olabilir. Bununla birlikte genel olarak çalışmaların, atıkla ilk karşılaşan personeller tarafından yapılmadığı
ve farkındalıklarının yetersiz olduğu saptanmıştır. Fakat atıklar, kendine özgü yönetimi ile üzerinde
durulması gereken, atık yönetim hiyerarşisi gereğince öncelikle kaynağında çözümlenen bir süreci
gerektirir.
Amaç: Bir kamu hastanesinin yoğun bakım birimlerinde yatan hasta profiline göre üretilen ortalama tıbbi
atık miktarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmada “Tıbbi Atığa Yönelik Yoğun Bakım Hasta Profili Değerlendirme Formu” kullanılmıştır.
Formun ön yüzünde hastanın genel olarak profilini tanımlayan 11 madde (MV, aspirasyon, dekibüt vs.)
seçeneklendirilmiş olup, arka yüzünde atık miktarlarının günlük olarak yazılacağı alan bulunmaktadır.
Hasta profili belirlemede oluşturulan seçenekler alan yazında konuyla ilgili yapılan tarama neticesinde atık
miktarını etkileyebilecek durumlar göz önüne alınarak belirlenmiştir. Hastaların günlük olarak ürettikleri
tıbbi atık miktarı, hasta başı tartım yapılarak kilogram olarak belirlenmiş ve profili bazında ölçüm sonucu
‘Aritmetik Ortalama’ yöntemiyle saptanmıştır..
Bulgular ve Sonuç: Oluşturulan hasta profil tanımlamaları bütününde yoğun bakım hastalarını kapsayan
32 adet profil tanımlanmış, her bir grubun tıbbi atık miktar değişimi belirlenmeye çalışılmıştır. Bazı
gruplarda bağımlı değişkenler olması sebebiyle ulaşılmayan gruplar bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler : atık, atık yönetimi, hasta profili, tıbbi atık</p>