Bazı Endemik Salvia L. ve Seseli L. Taksonlarının Türkiye Milli Botanik Bahçesine Kazandırılması ve Fitokimyasal İçeriklerinin Belirlenmesi


Doğan Güner E., Efe A.(Yürütücü)

TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2022 - 2025

  • Proje Türü: TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi
  • Başlama Tarihi: Ocak 2022
  • Bitiş Tarihi: Aralık 2025

Proje Özeti

Adaçayı (Salvia L.) cinsi dünyada Akdeniz bölgesi, tropik ve subtropik bölgelerde yayılım göstermektedir. Ülkemizde ise 90’dan fazla doğal taksonla temsil edilen cinsin endemizm oranı da oldukça yüksektir. Adaçayı cinsine ait taksonlar, geleneksel tıpta, kozmetikte ve süs bitkileri sektöründe yaygın kullanımlarından dolayı ekonomik öneme sahiptirler.

Ülkemizde yayılış gösteren Apiaceae familyasına ait 109 cinsten biri olan Seseli L. cinsi de ekonomik öneme sahiptir. Cinse ait taksonlar, genellikle kayalık habitatlarda yetişen, çok yıllık veya iki yıllık otsu bitkilerdir. Ülkemizde 13 takson ile temsil edilen cinsin endemizm oranı (% 61) ise oldukça yüksektir. 

Bu proje kapsamında, Türkiye’de yayılış gösteren Seseli cinsine ait nadir ve endemik taksonlar ile Ankara ilinde yayılış gösteren 12 endemik Salvia bitkisi çiçeklenme ve tohum verme döneminde toplanarak Türkiye Milli Botanik Bahçesi Koleksiyonları olan Milli herbaryum, DNA ve Doku Bankası ve  Anatomik Preparat Koleksiyonuna dahil edilecek ve kayıt altına alınacaktır.

 Salvia bitkisinden çelikle, Seseli bitkisinde ise tohum ve çelikle çoğaltım yöntemleri denenecek ve adapte olabilen bitkiler TMBB Müdürlüğü’ne ait ilgili koleksiyon bahçelerinde sergilenecektir. Ayrıca nesli kritik derecede tehlikede olan Seseli paphlagonicum  türünün mikroçoğaltım yöntemi ile çoğaltılması da denenecektir.

Hem doğadan toplanacak örneklerde hem de adaptasyon sonunda alınacak örneklerde;Çiçeklenme döneminde,  Popülasyonlarındaki toprak üstü kısımlarının, toplam fenolik madde miktarı, toplam flavonoid madde miktarı, uçucu yağ miktar ve bileşenleri belirlenecektir. Hem Salvia bitkisinin hem de Seseli bitkisinin tohumlarında, toplam yağ ve yağ asitleri bileşenleri belirlenecektir. Ayrıca, Seseli bitkisinin tohumlarında uçucu yağ miktar ve bileşenleri belirlenecektir.

Bu proje ile uzun vadede Müdürlüğümüz bünyesinde oluşturulması planlanan Türkiye Bitkileri Kimyasal İçerik Arşivine veri temin edilecektir.