Akademik Veri Yönetim Sistemi
Aktaş K., Çiçek M.(Yürütücü), Apaydın N.
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Araştırma Projesi, 2023 - 2025
Yapılan çalışmalar sayı algısının birçok canlı tarafından farklı düzeylerde sahip olunan temel bir
bilişsel işlev olduğunu göstermiştir. İnsanların sayısal çokluklara ilişkin kavrayış özellikleri matematik
becerilerinin temelini oluşturur. Sayısal görevler sırasında yaşanan kaygı matematik performansını
olumsuz etkilemektedir. Ancak, sayı algısında kaygı gibi emosyonel faktörlerin rolü yeterince
aydınlatılabilmiş değildir. Matematik kaygısı sayısal hesaplama görevleri sırasında yaşanan gerginlik,
korku, stres gibi olumsuz duygusal deneyimleri ve performansa ilişkin endişeleri ifade eder. Bu
bireyler ile yapılan çalışmalar sayısal hesaplama süreçlerinde ve ilişkili bilişsel işlevlerde
farklılaşmalar bildirmektedir. Sayısal pratik uygulamaları matematik becerisini değiştirebilme, beyin
ağ yapısında yapısal ve işlevsel farklılaşmalara neden olabilme potansiyeline sahiptir.
Bu proje önerisinin temel hedefi, matematik kaygısı ve pratik uygulamasının sayısal görev
performasına olan etkisini işlevsel ve yapısal beyin görüntüleme yöntemlerini kullanarak incelemektir.
Çalışmanın örneklemini yaşları 18-25 arasında değişen 114 sağlıklı üniversite öğrencisi oluşturacaktır.
Matematik kaygı puanı üzerinden oluşturulacak dağılıma göre kişiler yüksek ve düşük matematik
kaygısı gruplarına atanacaklardır. Çalışma grupları, çalışma belleği ve dikkat performansı ile sürekli
kaygı ve sınav kaygısı puanları açısından benzer tutulmaya çalışılacaktır. Kişilerin matematik
becerilerini değerlendirmede hesaplama performansları incelenecektir. Çalışma grupları
oluşturulduktan sonra sırasıyla "pratik öncesi – sayısal pratik uygulaması – pratik sonrası" aşamalarına
geçilecektir: i) Pratik öncesi aşamasında, katılımcılar manyetik rezonans görüntüleme (MRG) cihazı
içindeyken sayısal ve kontrol görevlerini yaptıkları sırada işlevsel beyin yanıtları elde edilecektir.
ii) Sayısal pratik aşamasına alınan katılımcılar bilgisayar üzerinden haftada iki kez ve beş hafta
boyunca toplam on oturumdan oluşan bir sayısal pratik uygulamasını uzaktan ve çevrimiçi
tamamlayacaklardır. Çalışma kapsamında sayısal ve bilişsel süreçlere odaklanan özgün bir pratik
uygulamasının geliştirilmesi hedeflenmektedir. iii) Pratik sonrası aşamasında, katılımcılar daha önce
geldikleri beyin görüntüleme merkezine tekrar gelerek pratik öncesi aşamasında yer alan sayısal
görevleri çekim sırasında yeniden yapacaklardır.
Çalışmanın hedeflerine ulaşması halinde sayısal görevler sırasında yoğun kaygı yaşayan bireylerin
gösterdiği işlevsel/yapısal farklılaşmalar anlaşılabilecektir. Matematik kaygısı olan genç yetişkinler ile
yapılacak boylamsal nörogörüntüleme çalışması sayesinde, sayısal pratik uygulamasının grupların sayı
algısı ve kaygı ilişkili beyin bölgelerinde oluşabilecek aktivasyon farklılıklarına etkisi incelenecektir.
Ayrıca, geliştirilecek sayısal pratik uygulamasının davranışsal performans üzerindeki etkisi
işlevsel/yapısal beyin görüntüleme yöntemleriyle değerlendirilerek, deneysel olarak sınanabilecektir.
Elde edilecek bulguların sayısal hesaplama süreçlerinin gelişimsel olarak bozulduğu diskalkuli gibi
özgül öğrenme güçlüklerinin daha iyi anlaşılması ve bu gruplara yönelik eğitim programlarının
geliştirilmesi yönünde önemli katkılar sunacağı düşünülmektedir.