Akademik Veri Yönetim Sistemi
Şenol Deniz F. S. (Yürütücü), Erdoğan Orhan İ., Tugay O., Aysal A. İ., Doğru T.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2021
Bitkilerde patojenlere karşı oluşan fenolik yapıdaki resveratrol bir fitoaleksindir ve yerfıstığı (Arachis hypogea L.) ile şarabın yanı sıra üzüm kabuğu (Vitis vinifera L.) ve Japon madımağı (Polygonum cuspidatum Sieb.et Zucc.) gibi tıbbi bitkiler de ana kaynağını oluşturmaktadır. Resveratrol antienflamatuvar, kardiyoprotektif, antikanser, antioksidan, yaşlanma karşıtı etki gibi farklı farmakolojik özellikleri nedeniyle gıda desteği olarak satılmakta ve kozmetik ürünlerde sıklıkla kullanılmaktadır. Polygonaceae familyasında yer alan Polygonum L. cinsi, ülkemizde 8’i endemik olmak üzere 43 takson ile temsil edilmektedir. Farklı türler üzerinde yara iyi edici, antienflamatuvar, antibakteriyel, antiviral, antioksidan, immünomodülatör, yaşlanma karşıtı ve östrojenik etki çalışmaları in vitro/in vivo/in silico yöntemler ile yapılmış olup, bu aktivitelerin bazılarından içeriğinde bulunan resveratrolün sorumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Bu nedenle Polygonum türleri, halk arasında gıda olarak ve tıbbi etkilerinden dolayı kullanılmasının yanı sıra resveratrol kaynağı olması nedeniyle de dikkat çekmektedir. Proje materyallerimizden Polygonum aviculare L., P. cognatum Meissn., P. patulum Bieb. subsp. patulum ve P. setosum Jacq. subsp. setosum, Konya ilinden Mayıs 2020'de toplanmıştır. Bitkilerin farklı kısımlarından hareketle hazırlanan etanollü ekstrelerde LC-MS QTOF analizi ile resveratrol saptanmamıştır. Ancak yapılan literatür taramasında son zamanlarda yapılan çalışmalar ile Japonya’da ve Çin’de resveratrol kaynağı olarak kullanılan P. cuspidatum türünün Polygonum cinsinden ayrılarak Reynoutria cinsine geçtiği ve tür isminin Reynoutria japonica olarak kabul edildiği saptanmıştır. Polygonum türlerinin toprak üstü kısımlarından ve köklerinden hazırlanan etanol ekstreleri, literatürdeki çalışmalar da dikkate alınarak kozmetik ilişkili elastaz, kolajenaz ve tirozinaz (TYR) enzim inhibitör aktiviteleri yönünden farklı konsantrasyonlarda ELISA mikroplak okuyucu kullanılarak test edilmiştir. Polygonum türlerinin kök ekstrelerinin orta derecede TYR inhibitör aktiviteye sahip olduğu, P. cognatum kök ekstresinin kolajenaz enzimine karşı güçlü inhibisyon gösterdiği bulunmuştur. P. aviculare kök ekstresinin 333 μg/mL konsantrasyonunda en yüksek anti-elastaz aktiviteye sahip olduğu saptanmıştır. Ekstreler üzerinde yapılan LC-MS QTOF analizi ile kateşin ve kersetin glukozitlerinin etkiden sorumlu bileşikler olabileceği sonucuna varılmıştır.