Taşkan T., Turan T., Gönenç A. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2018 - 2020
İnsan overi genel olarak organ veya organ dışı otoimmün bozukluklarda over fonksiyon bozukluğuna doğru ilerleyen prematür over yetmezliği (POY) veya polikistik over sendromu (PKOS), açıklanamayan infertilite ve endometriozis gibi diğer patolojilerde otoimmün saldırının hedefidir. Açıklanamayan infertilite, genellikle infertil çiftlerin yaklaşık %30-40' ında görülen ve tüm standart muayenelerin (yumurtlama, tüp açılımı ve sperm analizi gibi) normal olduğu çiftlerde yapılan teşhise karşılık gelmektedir. Açıklanamayan infertil hastalara laparoskopi yapıldığında bunların %25-50’ sinde endometriozisle karşılaşılmaktadır. İnfertilite sebeplerinden biri olan endometriozis, değişmiş hücresel ve humoral bağışıklık fonksiyonu olan patolojik bir durumdur. Dolayısıyla, açıklanamayan infertilitenin, değişmiş hücresel ve humoral bağışıklık fonksiyonu ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Endometrial antijenlere özgü otoantikorlardan Karbonik Anhidraz I (CA I) enzimi, insanlarda üreme kanalında, over, fallop tüpü ve uterus endometriyumunda tespit edilmiştir. PKOS' lu kadınlarda çeşitli otoimmün hastalıklar gösterilmiştir ve serumlarında çeşitli sistemik ve organa spesifik otoantikorlar tanımlanmıştır. Tekrarlayan gebelik kaybı ve endometriozisli hastaların serumlarında Anti CA I otoantikorları bulunmuştur. Daha önceden yapılan çalışmalar ile, endometriozisli hastaların endometriyumunda Fetuin-A geninin ekspresyonunun arttığı, serum ve periton sıvısında yüksek Fetuin-A düzeylerinin olduğu bulunmuştur. Fetuin-A, endometriozis için tanısal bir belirteç olarak önerilmektedir. Endometriyoziste seviyeleri artış gösteren bir diğer molekül ise endometrial makrofajlarda ve endotel hücrelerde lokalize IL-1β’ dır. Bu sebeple CA I, Fetuin-A ve IL-1β’ nın açıklanamayan infertilitedeki rolünün araştırılması önem arz etmektedir. Organizmada fizyolojik süreçte önemi olan oksidan ve antioksidan sistemlerin kadın reproduktivitesi üzerinde pek çok rolleri gösterilmiştir. Oksidatif stres; vücudumuzdaki mevcut oksidanantioksidan dengenin oksidanlar lehine bozulması sonucu ortaya çıkan patolojik bir durumdur ve kadınlarda infertilite etiyopatojenezinde önemli rol oynamaktadır. Günümüzün önemli problemlerinden biri olan infertilite üzerine odaklanan bu çalışmada, açıklanamayan infertilitede CA I, Fetuin-A, IL-1β’ nin yanısıra oksidatif stres belirteçleri olarak serum PON ve ARE enzim aktiviteleri, TOS, TAS düzeylerinin ölçülmesi ve aralarındaki olası ilişkinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma, ölçülecek parametreler yönünden açıklanamayan infertilite olgularında Türkiye’de ve diğer ülkelerde daha önce yapılmamış olduğu için bir ilk olacaktır. Elde edilecek verilerin bu anlamda yapılacak yeni çalışmalara ışık tutacağı ve önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.