Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özüduru B. H. (Yürütücü), Gürel Z. A., Yiğiter A.
TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2023
Kentlerin
en temel varlık sebeplerinden biri, barındırdığı farklı fiziksel özelliklerdeki
yaşam çevreleridir. Bu yaşam
çevreleri doğaları gereği karmaşık ve çok boyutludurlar; farklı süreçler sonucunda
oluşmuşlardır. Yaşam
çevrelerinin mekansal özellikleri ile yaşayanların sağlık ve refah seviyeleri
arasında önemli bir ilişki bulunmaktadır. Yüksek kaliteli, sağlıklı ve hareketli yaşamı destekleyen, yaşanabilir olarak
nitelendirilebilen yaşam çevrelerinin elde edilmesi ancak bu çevrelerin
yapıtaşlarının iyi analiz edilebilmesi ve sosyo-ekonomik özellikler ile
fiziksel çevre arasındaki ilişkilerin açıklanması ile sağlanabilir.
Bu
projenin ana hipotezi, yaşam çevrelerinin fiziksel yapıtaşlarını oluşturan
elemanların, örneğin arazi kullanımının niteliği ve çeşitli kentsel servislerin
yer seçimlerinin, yaşam çevrelerinin yoğunluğunun, yol ağlarının morfolojik ve
topolojik özelliklerinin, kentsel kaynak ve hizmetlerin mekansal dağılımının
kişilerin fiziksel aktivite ve sosyal etkileşim seviyelerine, aktif yaşam ile
ilişkili olarak beden kitle indekslerine, ruh sağlıklarına ve refah
seviyelerine önemli etkisi olduğudur. Bu
proje ile yaşam çevrelerinin fiziksel özelliklerinin (yol ağı
morfolojisinden elde edilen indeksler (morphometrics), arazi kullanım
çeşitliliği ve yoğunluğu, nüfus yoğunluğu, yaşayanların çeşitli sosyo-ekonomik
özellikleri) ve bu özellikleri kullanarak farklı ölçeklerdeki kentsel sağlık
göstergelerinin (fiziksel aktivite, obezite ve bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar
(kalp hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, depresyon) incelenmesi
amaçlanmaktadır. Ayrıca, sağlıklı, yaşam memnuniyeti ve kalitesi yüksek kent
vizyonu ile Türkiye’de de hızla artan kanıta
dayalı (evidence-based) çalışmalara bir örnek olarak toplum katılımlı bir
model çerçevesinde yaşam çevreleri ile yerleşme içi ilişkiler de incelenecektir.