Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kayhan H., Kısmalı G., Özgür Büyükatalay E., Kurt B.(Yürütücü)
TÜSEB A Grubu Acil AR-GE Projesi, 2023 - 2024
Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre, dünyada her yıl ortalama 8,8 milyon insan kanser ve ilişkili komplikasyonlar sebebiyle
hayatını kaybetmektedir. Ölüm nedenleri arasında %16,3 ile ikinci sırada olan kanser, genel bir sağlık problemini oluşturmaktadır.
Kansere ve ilişkili komplikasyonlara bağlı olarak ölümlerin arttığı düşünüldüğünde, kullanılan ilaçların etkinliği ve hastalığın
ilerlemesini durdurmak hayati önem taşımaktadır.
Gelişmiş ülkelerde en yaygın kan kanseri türü olan kronik lenfositik lösemi (KLL) (%25), son yirmi yılın en dinamik klinik araştırma
alanlarından biri olmuştur. Olgun B-lenfositlerin kanda ve lenfoid dokularda birikmesiyle karakterize bir kan kanseri olan KLL’nin
moleküler mekanizmasının anlaşılmasındaki önemli ilerlemeler, yeni teşhis ve tedavi araçlarının geliştirilmesine yol açacaktır.
Genomun koruyucusu olarak bilinen tümör baskılayıcı protein p53’ü kodlayan gen olan TP53’ün mutasyonu, KLL’de yeni teşhis edilen
vakaların % 5-15'inde, nüks olguların ise yaklaşık %50’sinde görülmektedir. MDM2 ve MDM4 (MDMX), p53 proteininin ana negatif
düzenleyicileridir. MDM2, p53’ün stabilitesini, MDM4 ise aktivitesini düzenlemektedir. TP53 mutasyonunun görülmediği KLL
hastalarının %85’inde MDM2 ifadesinin arttığı tespit edilmiştir. MDM2 ve MDM4’ün oluşturduğu heterodimer, ubikitin ligaz enzimini
(E3) aktifleştirerek p53 proteininin ubikitin molekülüyle bağlanmasını sağlamaktadır. Ubikitinle bağlanan p53 proteini, ubikitin
protozeom sistemi aracılığıyla yıkımlanmaktadır.
ALRN-6924, MDM2 ve MDMX'i eşzamanlı olarak hedefleyerek, p53’e bağlanmasını engellemek amacıyla geliştirilmiş bir hedef
moleküldür. ALRN-6924’ün faaliyeti sonucunda serbestleşen p53 proteini kanser hücrelerini apoptoza sürüklemektedir.
Elektromanyetik radyasyonun ise günümüzde tedavi amaçlı (terapötik) kullanım alanları da incelenmektedir. RF alan maruziyetinin
hücre içinde patofizyolojik değişimlere neden olarak apoptozisi tetiklediği, periferal kan hücrelerinin canlılığını ve çoğalmasını
etkilediği belirtilmektedir. Bu projede MDM2/MDMX aktivitesini engelleyen ALRN-6924 hedef molekülünün RF maruziyetiyle
sinerjistik bir şekilde kronik lenfositik lösemideki apoptoz davranışlarına etkisi araştırılacaktır. Literatür verileri incelendiğinde
ALRN-6924’ün RF maruziyeti altında etkinliği daha önce değerlendirilmediği gibi, kronik lenfositik lösemide tedavi etkinliği de
incelenmemiştir.