Akademik Veri Yönetim Sistemi
Güney Ş. (Yürütücü), Take Kaplanoğlu G., Akarca Dizakar S. Ö., Moğulkoç H. B.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2022
Opioid ve türevlerinin doz aşımında veya yanlış kullanımında pulmoner ödem (PÖ) sıklıkla ortaya çıkan bir bulgudur. Opioidlerin kullanımına bağlı oluşan PÖ’in mekanizması henüz aydınlatılamamıştır. PÖ’in çözülmesinde aktif iyon taşınımı aracılığı ile alveol içindeki sıvının uzaklaştırılması esastır. İn vitro çalışmalarımız opioid reseptörlerinin (OR), alt tiplerine bağlı olarak, sodyum transportunu farklı etkilediğini göstermekte ve dolayısıyla da PÖ’in oluşmasında veya çözülmesinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Planlanan çalışma ile “opioidlerin, aktive olan reseptör tipine bağlı olarak PÖ’e neden olduğu” hipotezi in vivo olarak test edilecektir. Bu doğrultuda 1. Sıçan akciğerinde OR tiplerinin dağılımlarını göstermek amacıyla immunohistokimyasal görüntüleme analizleri yapılacaktır 2. Sıçanlara, öncelikli olarak μ reseptörüne bağlanan ancak κ ve δ opioid reseptörlerine de affinitesi olan morfin uygulanarak PÖ oluşturulacaktır. Sıçanlarda PÖ’e neden olacak opioid dozunu belirlemek amacıyla farklı dozlarda morfin kullanılarak ön çalışma yapılacaktır. 3. Oluşturulan ödem modelinde spesifik OR antagonistleri kullanılarak PÖ oluşumunda etkili olan OR’ü belirlenecektir. Bu ödem modelinde OR antagonistleri ile birlikte epitelyal sodyum kanalı inhibitörü de kullanılarak, OR’nin sodyum transportu üzerinden PÖ’i etkileyip etkilemedikleri ortaya konacaktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün Ağustos 2018 tarihli bilgilendirme notlarında son yıllarda opioid doz aşımı olgularının artış gösterdiği belirtilmekte, uyuşturucuya bağlı ölümlerin % 25’inin opioid kaynaklı olduğunu vurgulanmaktadır. Projenin sonuçları, kullanımı epidemik bir sorun haline gelmiş olan opioidlerin en hayati yan etkisi olan PÖ’in mekanizmasını aydınlatmaya ışık tutarak, ödemde hangi OR’nün etkili olabileceğini ortaya koyacak ve ödemin tedavisi için yeni ilaç çalışmalarına zemin oluşturabilecektir. Proje hayvan deneylerinden elde edilen örneklerin analizi, analiz sonuçlarının kontrolü ve istatistiksel açıdan değerlendirilerek yorumlanması aşamalarından oluşmaktadır ve iki yıl içerisinde sonlandırılması planlanmaktadır.