Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tanalp T. D. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2021
: Gram-negatif bakteriler endotoksin olarak tanımlanan ısıya-dayanıklı bir toksin
taşırlar. Tüm endotoksinlerin genel yapısı apolar bir lipid kısmına bağlı (lipid A) bir polar
heteropolisakkarit zincirinden oluşmaktadır. Endotoksinler doğrudan hücre veya organlara
etki etmezler, ancak, bağışıklık sisteminin, özellikle makrofaj ve monositlerin aktivasyonu
üzerinden etki gösterirler. Bu etkiler arasında organ ve hücrelerin yapı ve fonksiyonunun
etkilenmesi, metabolik fonksiyonların değişmesi, vücut sıcaklığının artması, pıhtılaşma
işleminin tetiklenmesi, hemodinamiklerin değişmesi ve septik şok bulunmaktadır. Sepsis
dünya genelinde her yıl yaklaşık 20-30 milyon kişiyi etkilemektedir ve yoğun bakım
ünitelerindeki ölümlerin bir numaralı nedenidir. Türkiye’deki sepsis vakaları global
durumla orantılı olup bu vakalardaki ölüm oranları ortalama %23 gibi yüksek bir
değerdedir. Endotoksinler çok düşük derişimlerde bile kan akımına karıştığında (eşik
değeri: saatte vücut ağırlığı başına 1 ng) insanlarda ve hayvanlarda oldukça şiddetli
biyolojik etki gösterirler. Yüzey Plazmon Rezonans (SPR), lazer kaynağından gönderilen
ışığın, belirli bir kalınlıkta altın kaplı (50 nm) cam yüzeyden yansıdığındaki açı
değişimlerini ölçme tekniğine dayalı bir biyosensördür. Bu sistem ile 1 pg`lık kütle
değişimleri ölçülebilmektedir. Yüzey plazmon rezonans (SPR) sensörlerin birçok uygulama
için geniş bir kullanım olanağı bulması, sensörlerin tanıyıcı bölümünün ucuz ve küçük
olması ve çok küçük miktarlarda örnek ile çalışmaya olanak sağlaması, akış sistemlerine
monte edilebilir olması, sıvı veya gaz fazda uygulanabilmeleri, çok sayıda farklı sensör
yüzeyi hazırlanarak sayısız tayin yapılabilmesi, yerinde ölçüm yapmaya olanak vermesi ve
yöntemlerin basitliği gibi sayısız avantajlarından kaynaklanmaktadır. Moleküler baskılama
yöntemi hedef analitin yüksek seçicilikte tanınmasına olanak veren polimerik yapıların
hazırlanmasını içerir
Bu çalışmada hedeflenen endotoksin tayini için endotoksinin lipid A kısmı baskılanmış SPR
sensörlerin hazırlanması ve bu sensörlerin çeşitli ortamlardan endotoksin tayini için
kullanılabilirliğinin gösterilmesi, klinik laboratuvarların yaşamsal öneme sahip bir
bölümünü oluşturan endotoksin tayininin en hızlı, en doğru ve en kesin şekilde
yapılabilirliğinin belirlenmesidir